| (۵۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | [[پرونده:Photo 2024-12-08 13-29-09.jpg|بندانگشتی|نمادزیدیه]] | |
| − | + | {{جعبه اطلاعات فرقه | |
| − | + | | عنوان =زیدیه | |
| − | + | | تصویر =زیدیه2024-12-08 | |
| − | + | | اندازه تصویر = | |
| + | | توضیح تصویر =کتابی درمورد زیدیه | ||
| + | |مؤسس =زیدبن علی بن الحسین | ||
| + | | سال تأسیس = | ||
| + | | قدمت = | ||
| + | | گرایش = | ||
| + | | گستره جغرافیایی = | ||
| + | | شهرهای مهم = | ||
| + | | زیارتگاهها = | ||
| + | | وقایع مهم = | ||
| + | | حکومتها = | ||
| + | | علل پیدایش = | ||
| + | | نامهای دیگر = | ||
| + | | از فرقههای = | ||
| + | | از شاخههای = | ||
| + | | باورها = | ||
| + | | داعیان = | ||
| + | | فرقهها = | ||
| + | | شاخهها = | ||
| + | | رهبر/امام کنونی = | ||
| + | | رهبران/امامان = | ||
| + | | آئینها = | ||
| + | | کتابهای مهم = | ||
| + | | وضعیت = | ||
| + | | تاریخ انقراض = | ||
| + | | تعداد پیروان = | ||
| + | | مؤسسات = | ||
| + | | مذهبی = | ||
| + | | اجتماعی = | ||
| + | | سیاسی = | ||
| + | }}{{جعبه اطلاعات فرقه | ||
| + | | عنوان = | ||
| + | | تصویر = | ||
| + | | اندازه تصویر = | ||
| + | | توضیح تصویر = | ||
| + | |مؤسس = | ||
| + | | سال تأسیس = | ||
| + | | قدمت = | ||
| + | | گرایش = | ||
| + | | گستره جغرافیایی = | ||
| + | | شهرهای مهم = | ||
| + | | زیارتگاهها = | ||
| + | | وقایع مهم = | ||
| + | | حکومتها = | ||
| + | | علل پیدایش = | ||
| + | | نامهای دیگر = | ||
| + | | از فرقههای = | ||
| + | | از شاخههای = | ||
| + | | باورها = | ||
| + | | داعیان = | ||
| + | | فرقهها = | ||
| + | | شاخهها = | ||
| + | | رهبر/امام کنونی = | ||
| + | | رهبران/امامان = | ||
| + | | آئینها = | ||
| + | | کتابهای مهم = | ||
| + | | وضعیت = | ||
| + | | تاریخ انقراض = | ||
| + | | تعداد پیروان = | ||
| + | | مؤسسات = | ||
| + | | مذهبی = | ||
| + | | اجتماعی = | ||
| + | | سیاسی = | ||
| + | }} | ||
| − | فرزندامام سجاد(ع) به نام زیدبن علی بن الحسین امام پنجم شیعیان زیدی است. شاخه زیدیه ازشیعه، بعدازاوظهورکرد. زیدیان ایشان راامام پنجم جانشین امام سجاد(ع) می | + | زیدیه، یکی از فرقههای [[مذهب شیعه]] است، که نامش از امام پنجم این فرقه، یعنی [[زید بن علی]] گرفته شده است. |
| + | |||
| + | == پیدایش == | ||
| + | بعد ازاین که [[امام حسین (ع)]] در دهم محرم سال 61 به شهادت رسید، برخی از علویان، اندیشه قیام مسلحانه را به عنوان یکی ازشروط امامت وراهبردمقابله باظالمان قلمداد کردند. با شکل گیری این تفکر سیاسی دردوره امام سجاد(ع)، سنگ بنای زیدیه نهاده شد. | ||
| + | |||
| + | |||
| + | فرزندامام سجاد(ع) به نام زیدبن علی بن الحسین امام پنجم شیعیان زیدی است. شاخه زیدیه ازشیعه، بعدازاوظهورکرد. زیدیان ایشان راامام پنجم و جانشین امام سجاد(ع) می دانندوبرادربزرگ ایشان محمدباقر(ع)رابه امامت قبول دارند.وی برای شیعیان دوازده امامی مورداحترام است،اما علمای دوازده امامی معتقدهستند که ایشان هیچ گاه ادعای امامت نداشته است. همچنین ایشان درنبردی دو روزه که علیه هشام بن عبدالملک، خلیفه اموی درکوفه صورت گرفت، کشته شدند. | ||
درکتاب التحف شرح الزفف، بعداز شمردن محمدبن عبدالله، علی بن ابی طالب، حسن بن علی، حسین بن علی، علی بن حسین زیدبن علی، تابیش از110امام برای زیدیه، شمرده شده است. | درکتاب التحف شرح الزفف، بعداز شمردن محمدبن عبدالله، علی بن ابی طالب، حسن بن علی، حسین بن علی، علی بن حسین زیدبن علی، تابیش از110امام برای زیدیه، شمرده شده است. | ||
| − | یمن | + | == سیر تاریخی == |
| + | نهضت زیددراصل مورد تاییدامام باقر امام صادق(ع) بود؛ بدین جهت، آن وامام، مخفیانه به شیعیان خودتوصیه می کردندکه بازیدبیعت نمایند؛ ضمناعهدوپیمانی هم میان امام معصوم(ع) وزیدمنعقدشده بودکه مسلما اگرزیدپیروزمی شدبه آن عهدوفاکرده وحکومت راتحویل امام معصوم(ع) دارد. | ||
| + | امابسیاری ازشیعیان تصورمی کردندرهبرنهضت، زیدبن علی است که باشمشیر، قیام وخروج کرده وبدین جهت برخی ازشیعیان که ازظلم"امویان" به تنگ آمده بودند، زیدراامام واجب الاطاعة می دانستند. | ||
| + | |||
| + | |||
| + | دولت های مهم:زیدیان درشمال آفریقا، طبرستان واقع درشمال ایران ویمن حکومت های مستقلی راتشکیل دادند. | ||
| + | دولت ادریسیان:نخستین حکومت یزیدیان درمغرب توسط ادریس بن عبدالله بن حسین بن حسن بن علی(ع) برادرنفس زکیه درسال 172ق پایه گذاری شد | ||
| + | دولت زیدیه دریمن:حکومت زیدیه دریمن نخستین بار توسط یحیئ بن حسین بن قاسم رسی ازنوادگان امام حسن(ع)"متوفی298ق" ملقب به هادی الی الحق درسال284هجری قمری پایه گذاری شد. اوباگرفتن بیعت ازمردم، صعده رامرکزحکومت خودقراردادومذهب زیدی رابه یمن منتقل کرد. | ||
| + | ایران:حکومت زیدیان درایران در قبرستان ودیلمانشکل گرفت. "تشکیل دولت مستقل دراین سرزمین به حسن بن زیدنسبت داده می شود"حسن بن زیدبن اسماعیل بن زیدبن حسن بن علی(ع) که داعی کبیرخوانده شده و طبرستان دولتی راپایه گذاشت که تاحدودسال316 ه.ق ادامه داشت. | ||
| + | |||
| + | == اشخاص مهم == | ||
| + | زیدبن علی مؤسس سلسله زیدیه(درسده دوم) می باشد، همچنین احیاگران این سلسله عبارتنداز:قاسم رسی(درسده دوم)، ناصرالدین حسن بن علی ملقب به اطرواش(درسده چهارم)دردیلمان طبرستان، احمدبن یحیئ بن حسین(درهمان سده) دریمن،یوسف بن یحیی بن احمد(درسده پنجم دریمن)،احمدبن حسین بن هارون(درهمان سده دردیلمان)، یحیئ بن حسین بن هارون ملقب به ابوطالب کبیر(درهمان سده دردیلمان)، یحیی تحسین بن اسحاق بن جرجانی(درسده پنجم درگرگان وری)و.... | ||
| + | |||
| + | ==انشعابات== | ||
| + | * حکومت زیدیه در مغرب:ادریس بن عبدالله که بعدازقیام شهیدفخری به شمال آفریقا ریخته بود، درسال172 ه.ق توانست دولت ادریسیان رادرمغرب پایه گذاری کند، امااین حکومت چندسال بعدازادریس به حکومت فاطمیان مغرب مواجه شد. | ||
| + | * در ایران:باآمدن یحیی بن عبدالله به دیلم وتبلیغ امامت خویش دیلمیان ومردم طبرستان باعلویان آشناشدم، رفته رفته ازقدرت یزیدیان کاسته شدو سلسله حکومت آن هابرچیده شدوباظهورصفویه کاملا ازبین رفته وهمه زیدیان به مذهب امامی گرویدند. | ||
| + | * در یمن:یحیی بن حسین درسال 284ه.ق درصعده یمن باترویج مذهب ادویه حکومت زیدی راتشکیل داد. با گسترش وهابیت درجهان، دریمن نیززیدیان، بیشتر گرایش سلفی گری پیداکرده اندودراصول وعقایدنیزبیشتربه اهل سنت ومذهب شافعی روی می آورند ولی گروهی هم هستندکه گرایش هادوی(که شبیه به شیعه امامیه است) دارند. | ||
| + | |||
| + | |||
| + | عبادات زیدیان:دربعضی ازمسائل که مایه تمایزشیعه وسنی است روش شیعه رادارندمانند((حی علئ خیرالعمل)) گفتن در اذان وپنج بارتکبیرگفتن درنمازمیت،که دراحکام اسلام وجود دارد.ازاحکام متفاوت آنان بادوازده امامی هااین است که زناشویی باغیرزیدی وازدواج موقت راجایزنمی دانند. | ||
| + | کتاب ستة(به عربی:الکتب الستة)،(به فارسی:نسک های شش گانه)، به مجموع شش کتاب حدیث گفته می شودکه معتبرترین کتب حدیث نزد اهل سنت می باشد. این کتاب هاپس ازقرآن مهم ترین منابع دینی است که دردسترس اهل سنت است وتوسط علمای اهل سنت مطالعه استفاده می شود. | ||
| + | گردآورندگان هرشش کتاب اهل ایران بوده اند. دربین این کتاب های حدیث، لفظ صحیح تنهاتنها به دوکتاب صحیح بخاری وصحیح مسلم اختصاص داده می شود حالی که چهارکتاب حدیث دیگر، هم شامل احادیث صحیح وهم غیرصحیح هستند؛بنابراین لفظ صحاح ستة(یعنی کتاب های صحیح شش گانه) به اشتباه دربین عموم رایج شده است. | ||
| + | وکتاب دیگری که به عنوان منابع اولیه توسط اهل سنت استفاده می شوندعبارت انداز مؤطامالک ومسندازاحمدبن حنبل.[تاریخ عمومی حدیث، دکترمجیدمعارف] | ||
| + | زید فرزند امام سجاد علیه السلام در سال ۱۲۲ ه.ق در زمان حکومت هشام بن عبدالملک، با وجود منع برادرش امام باقر علیه السلام، بر ضد حکومت ظالم قیام نموده و به شهادت رسید. | ||
| + | |||
| + | عقاید خاص او از جمله، قیام و خروج علیه ظالمان در هر شرایطی، امکان امامت بدون برخورداری از علم غیب و عصمت و نگرش مثبت او نسبت به شیخین (ابوبکر و عمر)، سبب شد که علی رغم این که خود زید مدعی امامت نبود، پیروان او زید را امام دانسته و بعد از شهادت او در کوفه و عراق و | ||
| + | س در ایران و یمن، مذهب زیدیه را تشکیل داده و دست به قیام هایی زدند. | ||
| + | |||
| + | == پراکندگی جمعیت == | ||
| + | زیدیه امروزه مذهب غالب شمال یمن وجنوب غرب عربستان است. ازنظرتاریخی زیدیه به فرقه های مختلفی (المطرفیه، سالمیه، القاسمیه، المؤیدیه، الصالحین، بتریه، سلیمانیه، ناصریه، الجارودیه، تحریریه، الهادویه...) گفته شده است که همگی ایده قیام علیه حاکم ظالم رادرپیش گرفته اندوتنهافرقه هادویه درشمال یمن باقی مانده است.مذهب کشورایران نیز شیعه است ولی دراصل می توان گفت شیعه دوازده امامی می باشد. | ||
| + | |||
| + | ==منابع تکمیلی== | ||
| + | در مورد امامت امام سجاد(ع) در متون کهن زیدیه اتفاق وجود دارد اما برخی از علمای معاصر زیدیه از امام سجاد به عنوان داعی(مقامی پایین تر از امام) نام بردهاند و از حسن مثنی به عنوان امام در فاصله زمانیِ پس از شهادت امام حسین تا امامت زید بن علی یاد کردهاند.(ر.ک:حسینی جلالی، جهاد الامام السجاد، ۱۴۱۸ق، ص۳۰ و ۳۱.) | ||
| + | |||
| + | ==پانویس== | ||
| + | {{پانویس}} | ||
| + | 1. الملل والنحل، الزيدية | ||
| + | 2.لغتنامه دهخدا، سرواژه زیدیه | ||
| + | |||
| + | ==منابع== | ||
| + | 1_نرگس غلامحسینی | ||
| + | 2_تاریخ عمومی حدیث، دکترمجیدمعارف | ||
| + | .اشهر مشاهير الاسلام في الحروب و السياسه | ||
| + | |||
| + | [[رده:فرق و مذاهب اسلامی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۵:۳۲
|
پرونده:زیدیه2024-12-08 کتابی درمورد زیدیه | |
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| مؤسس | زیدبن علی بن الحسین |
| اطلاعات کلی |
|---|
زیدیه، یکی از فرقههای مذهب شیعه است، که نامش از امام پنجم این فرقه، یعنی زید بن علی گرفته شده است.
پیدایش
بعد ازاین که امام حسین (ع) در دهم محرم سال 61 به شهادت رسید، برخی از علویان، اندیشه قیام مسلحانه را به عنوان یکی ازشروط امامت وراهبردمقابله باظالمان قلمداد کردند. با شکل گیری این تفکر سیاسی دردوره امام سجاد(ع)، سنگ بنای زیدیه نهاده شد.
فرزندامام سجاد(ع) به نام زیدبن علی بن الحسین امام پنجم شیعیان زیدی است. شاخه زیدیه ازشیعه، بعدازاوظهورکرد. زیدیان ایشان راامام پنجم و جانشین امام سجاد(ع) می دانندوبرادربزرگ ایشان محمدباقر(ع)رابه امامت قبول دارند.وی برای شیعیان دوازده امامی مورداحترام است،اما علمای دوازده امامی معتقدهستند که ایشان هیچ گاه ادعای امامت نداشته است. همچنین ایشان درنبردی دو روزه که علیه هشام بن عبدالملک، خلیفه اموی درکوفه صورت گرفت، کشته شدند.
درکتاب التحف شرح الزفف، بعداز شمردن محمدبن عبدالله، علی بن ابی طالب، حسن بن علی، حسین بن علی، علی بن حسین زیدبن علی، تابیش از110امام برای زیدیه، شمرده شده است.
سیر تاریخی
نهضت زیددراصل مورد تاییدامام باقر امام صادق(ع) بود؛ بدین جهت، آن وامام، مخفیانه به شیعیان خودتوصیه می کردندکه بازیدبیعت نمایند؛ ضمناعهدوپیمانی هم میان امام معصوم(ع) وزیدمنعقدشده بودکه مسلما اگرزیدپیروزمی شدبه آن عهدوفاکرده وحکومت راتحویل امام معصوم(ع) دارد. امابسیاری ازشیعیان تصورمی کردندرهبرنهضت، زیدبن علی است که باشمشیر، قیام وخروج کرده وبدین جهت برخی ازشیعیان که ازظلم"امویان" به تنگ آمده بودند، زیدراامام واجب الاطاعة می دانستند.
دولت های مهم:زیدیان درشمال آفریقا، طبرستان واقع درشمال ایران ویمن حکومت های مستقلی راتشکیل دادند.
دولت ادریسیان:نخستین حکومت یزیدیان درمغرب توسط ادریس بن عبدالله بن حسین بن حسن بن علی(ع) برادرنفس زکیه درسال 172ق پایه گذاری شد
دولت زیدیه دریمن:حکومت زیدیه دریمن نخستین بار توسط یحیئ بن حسین بن قاسم رسی ازنوادگان امام حسن(ع)"متوفی298ق" ملقب به هادی الی الحق درسال284هجری قمری پایه گذاری شد. اوباگرفتن بیعت ازمردم، صعده رامرکزحکومت خودقراردادومذهب زیدی رابه یمن منتقل کرد.
ایران:حکومت زیدیان درایران در قبرستان ودیلمانشکل گرفت. "تشکیل دولت مستقل دراین سرزمین به حسن بن زیدنسبت داده می شود"حسن بن زیدبن اسماعیل بن زیدبن حسن بن علی(ع) که داعی کبیرخوانده شده و طبرستان دولتی راپایه گذاشت که تاحدودسال316 ه.ق ادامه داشت.
اشخاص مهم
زیدبن علی مؤسس سلسله زیدیه(درسده دوم) می باشد، همچنین احیاگران این سلسله عبارتنداز:قاسم رسی(درسده دوم)، ناصرالدین حسن بن علی ملقب به اطرواش(درسده چهارم)دردیلمان طبرستان، احمدبن یحیئ بن حسین(درهمان سده) دریمن،یوسف بن یحیی بن احمد(درسده پنجم دریمن)،احمدبن حسین بن هارون(درهمان سده دردیلمان)، یحیئ بن حسین بن هارون ملقب به ابوطالب کبیر(درهمان سده دردیلمان)، یحیی تحسین بن اسحاق بن جرجانی(درسده پنجم درگرگان وری)و....
انشعابات
- حکومت زیدیه در مغرب:ادریس بن عبدالله که بعدازقیام شهیدفخری به شمال آفریقا ریخته بود، درسال172 ه.ق توانست دولت ادریسیان رادرمغرب پایه گذاری کند، امااین حکومت چندسال بعدازادریس به حکومت فاطمیان مغرب مواجه شد.
- در ایران:باآمدن یحیی بن عبدالله به دیلم وتبلیغ امامت خویش دیلمیان ومردم طبرستان باعلویان آشناشدم، رفته رفته ازقدرت یزیدیان کاسته شدو سلسله حکومت آن هابرچیده شدوباظهورصفویه کاملا ازبین رفته وهمه زیدیان به مذهب امامی گرویدند.
- در یمن:یحیی بن حسین درسال 284ه.ق درصعده یمن باترویج مذهب ادویه حکومت زیدی راتشکیل داد. با گسترش وهابیت درجهان، دریمن نیززیدیان، بیشتر گرایش سلفی گری پیداکرده اندودراصول وعقایدنیزبیشتربه اهل سنت ومذهب شافعی روی می آورند ولی گروهی هم هستندکه گرایش هادوی(که شبیه به شیعه امامیه است) دارند.
عبادات زیدیان:دربعضی ازمسائل که مایه تمایزشیعه وسنی است روش شیعه رادارندمانند((حی علئ خیرالعمل)) گفتن در اذان وپنج بارتکبیرگفتن درنمازمیت،که دراحکام اسلام وجود دارد.ازاحکام متفاوت آنان بادوازده امامی هااین است که زناشویی باغیرزیدی وازدواج موقت راجایزنمی دانند.
کتاب ستة(به عربی:الکتب الستة)،(به فارسی:نسک های شش گانه)، به مجموع شش کتاب حدیث گفته می شودکه معتبرترین کتب حدیث نزد اهل سنت می باشد. این کتاب هاپس ازقرآن مهم ترین منابع دینی است که دردسترس اهل سنت است وتوسط علمای اهل سنت مطالعه استفاده می شود.
گردآورندگان هرشش کتاب اهل ایران بوده اند. دربین این کتاب های حدیث، لفظ صحیح تنهاتنها به دوکتاب صحیح بخاری وصحیح مسلم اختصاص داده می شود حالی که چهارکتاب حدیث دیگر، هم شامل احادیث صحیح وهم غیرصحیح هستند؛بنابراین لفظ صحاح ستة(یعنی کتاب های صحیح شش گانه) به اشتباه دربین عموم رایج شده است.
وکتاب دیگری که به عنوان منابع اولیه توسط اهل سنت استفاده می شوندعبارت انداز مؤطامالک ومسندازاحمدبن حنبل.[تاریخ عمومی حدیث، دکترمجیدمعارف]
زید فرزند امام سجاد علیه السلام در سال ۱۲۲ ه.ق در زمان حکومت هشام بن عبدالملک، با وجود منع برادرش امام باقر علیه السلام، بر ضد حکومت ظالم قیام نموده و به شهادت رسید.
عقاید خاص او از جمله، قیام و خروج علیه ظالمان در هر شرایطی، امکان امامت بدون برخورداری از علم غیب و عصمت و نگرش مثبت او نسبت به شیخین (ابوبکر و عمر)، سبب شد که علی رغم این که خود زید مدعی امامت نبود، پیروان او زید را امام دانسته و بعد از شهادت او در کوفه و عراق و س در ایران و یمن، مذهب زیدیه را تشکیل داده و دست به قیام هایی زدند.
پراکندگی جمعیت
زیدیه امروزه مذهب غالب شمال یمن وجنوب غرب عربستان است. ازنظرتاریخی زیدیه به فرقه های مختلفی (المطرفیه، سالمیه، القاسمیه، المؤیدیه، الصالحین، بتریه، سلیمانیه، ناصریه، الجارودیه، تحریریه، الهادویه...) گفته شده است که همگی ایده قیام علیه حاکم ظالم رادرپیش گرفته اندوتنهافرقه هادویه درشمال یمن باقی مانده است.مذهب کشورایران نیز شیعه است ولی دراصل می توان گفت شیعه دوازده امامی می باشد.
منابع تکمیلی
در مورد امامت امام سجاد(ع) در متون کهن زیدیه اتفاق وجود دارد اما برخی از علمای معاصر زیدیه از امام سجاد به عنوان داعی(مقامی پایین تر از امام) نام بردهاند و از حسن مثنی به عنوان امام در فاصله زمانیِ پس از شهادت امام حسین تا امامت زید بن علی یاد کردهاند.(ر.ک:حسینی جلالی، جهاد الامام السجاد، ۱۴۱۸ق، ص۳۰ و ۳۱.)
پانویس
1. الملل والنحل، الزيدية 2.لغتنامه دهخدا، سرواژه زیدیه
منابع
1_نرگس غلامحسینی 2_تاریخ عمومی حدیث، دکترمجیدمعارف .اشهر مشاهير الاسلام في الحروب و السياسه