بابیت: تفاوت بین نسخهها
| (۹۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | {{جعبه اطلاعات فرقه | |
| + | | عنوان =بابیت | ||
| + | | تصویر = [[پرونده:سید علی محمد باب.jpg|بندانگشتی|سيد علي محمد باب]] | ||
| + | | اندازه تصویر = | ||
| + | | توضیح تصویر =علي محمد باب | ||
| + | |مؤسس =علي محمد باب شیرازی | ||
| + | | سال تأسیس =۱۲۶۰ هجری قمری | ||
| + | | قدمت = به ۱۸۰ سال پیش باز میگردد | ||
| + | | گرایش = در ابتدا درون شیعی بودن ولی بعدا گرایشی مستقل داشتند | ||
| + | | گستره جغرافیایی = ایران . عراق . امپراطوری عثمانی | ||
| + | | شهرهای مهم = شيراز ، زنجان، تهران، یزد | ||
| + | | زیارتگاهها = زیارتگاه سيد علي محمد باب . فلسطین ،شهر عکا | ||
| + | | وقایع مهم = | ||
| + | | حکومتها = | ||
| + | | علل پیدایش = | ||
| + | | نامهای دیگر = | ||
| + | | از فرقههای = | ||
| + | | از شاخههای = | ||
| + | | باورها = | ||
| + | | داعیان = | ||
| + | | فرقهها = | ||
| + | | شاخهها = | ||
| + | | رهبر/امام کنونی = | ||
| + | | رهبران/امامان = | ||
| + | | آئینها = | ||
| + | | کتابهای مهم =کتاب بیان | ||
| + | | وضعیت = | ||
| + | | تاریخ انقراض =1850میلادی | ||
| + | | تعداد پیروان = | ||
| + | | مؤسسات =بیش از 10 هزارنفر | ||
| + | | مذهبی = | ||
| + | | اجتماعی = | ||
| + | | سیاسی = | ||
| + | }} | ||
| − | + | {{تاریخ فرق و مذاهب اسلامی}} | |
| + | [[بابیت]] یک جنبش دینی و مذهبی است که در اوایل قرن نوزدهم میلادی در ایران شکل گرفت. این مذهب توسط سید علی محمد شیرازی (ملقب به باب) بنیانگذاری شد. بابیت بهعنوان یک مذهب مستقل از اسلام بهویژه مذهب [[شیعه]] جدا شد و پیروانش به عنوان "بابی" شناخته میشدند. بابیت همچنین بهعنوان پیشدرآمدی برای پیدایش مذهب [[بهائی]] شناخته میشود.<ref>1 ماهیت بابیت تا بهایت.ص104</ref> | ||
| + | بنیان گذار فرقه بابیه سید علی محمد شیرازی است. از آنجا که او در ابتدای دعوتش مدعی بابیت امام دوازدهم شیعه بود و خود را طریق ارتباط با [[امام زمان]] می دانست، ملقب به باب گردید و پیروانش بابیه نامیده شدند.<ref>3 تاریخ فرق و مذاهب اسلامی .ص105</ref> | ||
| − | + | ==پیدایش== | |
| + | بابیت در سال 1844 میلادی در ایران بهوجود آمد. سید علی محمد شیرازی، جوانی از [[شیراز]]، خود را بهعنوان "باب" (دروازه) معرفی کرد که راهی برای آمدن یک پیامآور بزرگتر، همان امام دوازدهم شیعیان یا [[مهدی]] موعود، است. باب ادعا کرد که او بهعنوان دروازهای است که انسانها باید از آن عبور کنند تا به آموزههای جدید و الهی برسند. او آموزههای جدیدی از جمله عدالت اجتماعی، برابری جنسیتی و اصلاحات دینی را مطرح کرد.<ref>بابیت و بهایت در بستر تاریخ . ص 14</ref> | ||
| − | + | ==سیر تاریخی== | |
| + | سال 1844 - پیدایش بابیت: سید علی محمد شیرازی در 23 سالگی خود را بهعنوان "باب" معرفی کرد و در پی این اعلام، جنبشی بزرگ در [[ایران]] شکل گرفت. در ابتدا، هواداران زیادی پیدا کرد.<ref>از بابیت تا بهایت.رضا یوسفی قره بلاغ</ref> | ||
| + | مقاومت و سرکوب: حکومت [[قاجار]] بهسرعت به این جنبش واکنش نشان داد و باب و پیروانش را تحت فشار قرار داد. در نهایت، باب در سال 1850 میلادی در [[تبریز]] به دستور [[امیرکبیر]] اعدام شد.<ref>تاریخ باب و بابیان .فریدون ادمیت</ref> | ||
| − | + | تأسیس مذهب بهائی: بعد از اعدام باب، یکی از پیروان برجستهاش به نام [[بهاءالله]] ادعا کرد که او همان پیامآور بزرگتر است که باب به ظهورش اشاره کرده بود. این اتفاق باعث شد تا مذهب بهائی بهعنوان یک مذهب مستقل از بابیت شکل گیرد..<ref>5 تاریخ فرق و مذاهب اسلامی.ص105 </ref> | |
| − | |||
| − | + | ==دولت های مهم== | |
| + | 1. دولت قاجار (ایران) | ||
| + | نقش و تأثیر: ایران، به عنوان کشوری که مذهب بابیت در آن ظهور کرد، نقش محوری در تاریخ این مذهب ایفا کرد. [[دولت قاجار]] که در آن زمان در ایران حکومت میکرد، به شدت با این جنبش دینی مخالف بود. ظهور باب و آموزههای وی تهدیدی برای نظم سیاسی و مذهبی ایران آن زمان محسوب میشد. بنابراین، مقامات [[قاجار]] تصمیم به سرکوب بابیت گرفتند و بسیاری از پیروان آن به ویژه باب را تحت تعقیب قرار دادند. باب در سال 1850 اعدام شد و بسیاری از پیروانش در طول سالها در زندانها یا در تبعید به سر بردند. قیام های مانند [[قلعه شیخ طبرسی]] . [[فتنه نیریز]]. [[قیام زنجان]] توسط نیرو های دولتی سرکوب شدند . | ||
| − | + | 2. امپراتوری عثمانی | |
| + | نقش و تأثیر: امپراتوری [[عثمانی]] که در آن زمان بر بخشهای وسیعی از [[خاورمیانه]] حکمرانی میکرد، نیز در رویدادهای مربوط به مذهب بابیت و بعدها مذهب بهائی تأثیرگذار بود. بهویژه بعد از اعدام باب، پیروان او تحت تعقیب و فشارهای بیشتری قرار گرفتند و بسیاری از آنها به مناطق مختلف امپراتوری [[عثمانی]]، مانند [[عکا]] و [[حیفا]] در [[فلسطین]] (که تحت کنترل عثمانیها بود) تبعید شدند. این منطقه بعدها به مرکزی برای جامعه [[بهائی]] تبدیل شد. <ref>7 بابیت و بهایت در بستر تاریخ .ص34</ref> | ||
| − | + | 3.دولت های استعماری (یریتانیا و روسیه ) | |
| − | + | دولت های استعماری مانند [[بریتانیا]] و [[روسیه تزاری]] از برخی جریان های دینی جدید در [[ایران]] حمایت ضمنی میکردند تا موجب تضعیف قدرت [[روحانیون]] و دولت مرکزی شوند . | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | ==اشخاص مهم== | |
| − | + | 1:[[سید علی محمد شیرازی]] (باب) | |
| − | |||
| − | + | 2[[:بهاالله]] (موسس مذهب بهایی) | |
| − | + | 3:امام قاجار [[ناصرالدین شاه قاجار]] | |
| − | + | 4:[[ایت الله شیرازی]] | |
| − | + | 5: [[میرزا اقاسی]] <ref>8 بابیت و بهایت در بستر تاریخ .ص 101</ref> | |
| + | ` | ||
| + | |||
| + | ==انشعابات== | ||
| + | مهم ترین انشعابات ان دوتا هستند [[ازلیان]] و[[بهایان]] | ||
| + | |||
| + | [[ازلیان]]:پیرو [[میرزا یحیی نوری]] بودند که باب در اواخر عمر خود ظاهرا او را به عنوان جانشین معرفی کرده بود. | ||
| + | |||
| + | [[بهابیان]]: پیرو [[میرزا حسینعلی خان نوری]] بودند.<ref>9 بابیت و بهایت در بستر تاریخ . ص 83</ref> | ||
| + | |||
| + | == عقاید مهم == | ||
| + | ۱: ایمان به سید علیمحمد باب بهعنوان پیامبر جدید | ||
| + | |||
| + | بابیان باور داشتند که باب فقط باب امام زمان نیست، بلکه مظهر الهی و فرستادهی جدید خداوند است. | ||
| + | |||
| + | او را صاحب [[شریعت]] جدید میدانستند، مثل پیامبر اسلام برای [[مسلمانان]]. | ||
| + | |||
| + | ۲: شریعت جدید [[(کتاب بیان)]] | ||
| + | |||
| + | بابیان پیرو احکام کتاب بیان بودند که جایگزین شریعت اسلامی میشد: | ||
| + | |||
| + | نماز و روزه متفاوت با اسلام. | ||
| + | |||
| + | ممنوعیت تقلید از علما. | ||
| + | |||
| + | ارزشگذاری بر پاکیزگی، هنر، زیبایی و معماری. | ||
| + | |||
| + | حرمت جهاد تهاجمی مگر در موارد خاص. | ||
| + | |||
| + | ۳: اعتقاد به ظهور آینده (من یُظهرهُ الله) | ||
| + | |||
| + | بابیان منتظر شخصی بودند که باب او را وعده داده بود به نام "من یُظهرهُ الله"، که ظهورش از خود باب هم بالاتر است. | ||
| + | |||
| + | بعدها بهائیان گفتند که این شخص بهاءالله بوده است. | ||
| + | |||
| + | ۴: مخالفت با روحانیون و تقلید | ||
| + | |||
| + | بابیان با ساختار سنتی [[روحانیت]] مخالف بودند. | ||
| + | |||
| + | بر درک فردی، عقل، و جستوجوی شخصی حقیقت تأکید داشتند. | ||
| + | |||
| + | ۵:موقعیت زن و اصلاحات اجتماعی | ||
| + | |||
| + | زنان در جامعه بابی نقش فعالی داشتند (مانند [[قرةالعین]]). | ||
| + | |||
| + | برابری نسبی زن و مرد، آموزش زنان، و کنار گذاشتن حجاب اجباری مورد توجه بود.<ref>10 بابیت و بهایت در بستر تاریخ .ص 70</ref> | ||
| + | |||
| + | ==پراکندگی جمعیت== | ||
| + | تمرکز جغرافیایی بابها در ایران | ||
| + | [[بابیت]] در مدت زمان کوتاهی (۱۸۴۴ تا حدود ۱۸۵۰) در چندین منطقه گسترش یافت. مهمترین مراکز جمعیتی و فعالیتهای بابیها عبارت بودند از: | ||
| + | شیراز | ||
| + | زادگاه سید علیمحمد باب. | ||
| + | [[اصفهان]] | ||
| + | باب مدتی به دعوت حاکم [[اصفهان]] به آنجا رفت. | ||
| + | حمایت برخی مقامهای محلی باعث گسترش محدود بابیت شد. | ||
| + | [[تبریز]] | ||
| + | محل محاکمه و در نهایت اعدام باب (۱۸۵۰). | ||
| + | جمعی از علما و مردم [[تبریز]] از مخالفان سرسخت بابیت بودند، اما در همان حال بابیان فعالی هم در آنجا بودند. | ||
| + | مازندران (قلعه شیخ طبرسی) | ||
| + | محل یکی از مهمترین قیامهای نظامی بابیها در سال ۱۸۴۸–۱۸۴۹ به رهبری [[ملا محمدعلی بارفروشی]] (قدوس). | ||
| + | صدها بابی در این قیام شرکت کردند و در نهایت با قساوت سرکوب شدند. | ||
| + | [[زنجان]] | ||
| + | مرکز مهم دیگر بابیان، به رهبری ملا محمدعلی زنجانی (حجت). | ||
| + | قیام بابیها در زنجان چند ماه طول کشید و با تلفات زیاد پایان یافت. | ||
| + | نیریز (در استان فارس) | ||
| + | قیام دیگری به رهبری ملا [[محمدعلی نیریزی]]. | ||
| + | سرکوب شدید و قتلعام بابیان در آن منطقه. | ||
| + | [[تهران، کاشان، یزد، همدان]] | ||
| + | جوامع کوچکتر بابی نیز در این شهرها وجود داشتند، ولی بیشتر بهصورت مخفی یا محدود فعالیت میکردند.<ref>11 ماهیت بابیت و بهایت.ص 65</ref> | ||
| + | |||
| + | =منابع تکمیلی= | ||
| + | از بابیت تا بهاییت، رضا یوسفی، مقاله | ||
| + | |||
| + | ماهیت بابیت و بهایت .ع.ا | ||
| + | |||
| + | ظهورالحق.نورالله شوشتری | ||
| + | |||
| + | =پانویس= | ||
| + | {{پانویس}} | ||
| + | |||
| + | =منابع= | ||
| + | نویسنده: مهدیه سادات سجادی | ||
| + | |||
| + | * آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی . رضا برنجکار. | ||
| + | |||
| + | * بابیت و بهایت در بستر تاریخ . ایلیایی. | ||
| + | |||
| + | * ماهیت بابیت و بهایت . ع.ا | ||
| + | |||
| + | *از بابیت تا بهایت.رضا یوسفی قره بلاغ | ||
| + | |||
| + | *تاریخ باب و بابیان .فریدون ادمیت | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۳ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۱۱
|
علي محمد باب | |
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| مؤسس | علي محمد باب شیرازی |
| سال تأسیس | ۱۲۶۰ هجری قمری |
| قدمت | به ۱۸۰ سال پیش باز میگردد |
| گرایش | در ابتدا درون شیعی بودن ولی بعدا گرایشی مستقل داشتند |
| گستره جغرافیایی | ایران . عراق . امپراطوری عثمانی |
| شهرهای مهم | شيراز ، زنجان، تهران، یزد |
| زیارتگاهها | زیارتگاه سيد علي محمد باب . فلسطین ،شهر عکا |
| اطلاعات دینی | |
| کتابهای مهم | کتاب بیان |
| وضعیت کنونی | |
| تاریخ انقراض | 1850میلادی |
| مؤسسات | بیش از 10 هزارنفر |
| فرق و مذاهب اسلامی | |
| اهل سنت | |
| معتزله | |
| اهل حدیث | |
| اشاعره | |
| ماتریدیه | |
| وهابیت | |
| اباضیه | |
| قدریه | |
| شیعه | |
| امامیه | |
| زیدیه | |
| اسماعیلیه | |
| ناووسیه | |
| غلات | |
| اهل حق | |
| دروزیه | |
| نصیریه | |
| شیخیه | |
| بابیت | |
| بهائیت | |
بابیت یک جنبش دینی و مذهبی است که در اوایل قرن نوزدهم میلادی در ایران شکل گرفت. این مذهب توسط سید علی محمد شیرازی (ملقب به باب) بنیانگذاری شد. بابیت بهعنوان یک مذهب مستقل از اسلام بهویژه مذهب شیعه جدا شد و پیروانش به عنوان "بابی" شناخته میشدند. بابیت همچنین بهعنوان پیشدرآمدی برای پیدایش مذهب بهائی شناخته میشود.[۱]
بنیان گذار فرقه بابیه سید علی محمد شیرازی است. از آنجا که او در ابتدای دعوتش مدعی بابیت امام دوازدهم شیعه بود و خود را طریق ارتباط با امام زمان می دانست، ملقب به باب گردید و پیروانش بابیه نامیده شدند.[۲]
محتویات
پیدایش
بابیت در سال 1844 میلادی در ایران بهوجود آمد. سید علی محمد شیرازی، جوانی از شیراز، خود را بهعنوان "باب" (دروازه) معرفی کرد که راهی برای آمدن یک پیامآور بزرگتر، همان امام دوازدهم شیعیان یا مهدی موعود، است. باب ادعا کرد که او بهعنوان دروازهای است که انسانها باید از آن عبور کنند تا به آموزههای جدید و الهی برسند. او آموزههای جدیدی از جمله عدالت اجتماعی، برابری جنسیتی و اصلاحات دینی را مطرح کرد.[۳]
سیر تاریخی
سال 1844 - پیدایش بابیت: سید علی محمد شیرازی در 23 سالگی خود را بهعنوان "باب" معرفی کرد و در پی این اعلام، جنبشی بزرگ در ایران شکل گرفت. در ابتدا، هواداران زیادی پیدا کرد.[۴]
مقاومت و سرکوب: حکومت قاجار بهسرعت به این جنبش واکنش نشان داد و باب و پیروانش را تحت فشار قرار داد. در نهایت، باب در سال 1850 میلادی در تبریز به دستور امیرکبیر اعدام شد.[۵]
تأسیس مذهب بهائی: بعد از اعدام باب، یکی از پیروان برجستهاش به نام بهاءالله ادعا کرد که او همان پیامآور بزرگتر است که باب به ظهورش اشاره کرده بود. این اتفاق باعث شد تا مذهب بهائی بهعنوان یک مذهب مستقل از بابیت شکل گیرد..[۶]
دولت های مهم
1. دولت قاجار (ایران) نقش و تأثیر: ایران، به عنوان کشوری که مذهب بابیت در آن ظهور کرد، نقش محوری در تاریخ این مذهب ایفا کرد. دولت قاجار که در آن زمان در ایران حکومت میکرد، به شدت با این جنبش دینی مخالف بود. ظهور باب و آموزههای وی تهدیدی برای نظم سیاسی و مذهبی ایران آن زمان محسوب میشد. بنابراین، مقامات قاجار تصمیم به سرکوب بابیت گرفتند و بسیاری از پیروان آن به ویژه باب را تحت تعقیب قرار دادند. باب در سال 1850 اعدام شد و بسیاری از پیروانش در طول سالها در زندانها یا در تبعید به سر بردند. قیام های مانند قلعه شیخ طبرسی . فتنه نیریز. قیام زنجان توسط نیرو های دولتی سرکوب شدند .
2. امپراتوری عثمانی نقش و تأثیر: امپراتوری عثمانی که در آن زمان بر بخشهای وسیعی از خاورمیانه حکمرانی میکرد، نیز در رویدادهای مربوط به مذهب بابیت و بعدها مذهب بهائی تأثیرگذار بود. بهویژه بعد از اعدام باب، پیروان او تحت تعقیب و فشارهای بیشتری قرار گرفتند و بسیاری از آنها به مناطق مختلف امپراتوری عثمانی، مانند عکا و حیفا در فلسطین (که تحت کنترل عثمانیها بود) تبعید شدند. این منطقه بعدها به مرکزی برای جامعه بهائی تبدیل شد. [۷]
3.دولت های استعماری (یریتانیا و روسیه ) دولت های استعماری مانند بریتانیا و روسیه تزاری از برخی جریان های دینی جدید در ایران حمایت ضمنی میکردند تا موجب تضعیف قدرت روحانیون و دولت مرکزی شوند .
اشخاص مهم
1:سید علی محمد شیرازی (باب)
2بهاالله (موسس مذهب بهایی)
3:امام قاجار ناصرالدین شاه قاجار
5: میرزا اقاسی [۸] `
انشعابات
مهم ترین انشعابات ان دوتا هستند ازلیان وبهایان
ازلیان:پیرو میرزا یحیی نوری بودند که باب در اواخر عمر خود ظاهرا او را به عنوان جانشین معرفی کرده بود.
بهابیان: پیرو میرزا حسینعلی خان نوری بودند.[۹]
عقاید مهم
۱: ایمان به سید علیمحمد باب بهعنوان پیامبر جدید
بابیان باور داشتند که باب فقط باب امام زمان نیست، بلکه مظهر الهی و فرستادهی جدید خداوند است.
او را صاحب شریعت جدید میدانستند، مثل پیامبر اسلام برای مسلمانان.
۲: شریعت جدید (کتاب بیان)
بابیان پیرو احکام کتاب بیان بودند که جایگزین شریعت اسلامی میشد:
نماز و روزه متفاوت با اسلام.
ممنوعیت تقلید از علما.
ارزشگذاری بر پاکیزگی، هنر، زیبایی و معماری.
حرمت جهاد تهاجمی مگر در موارد خاص.
۳: اعتقاد به ظهور آینده (من یُظهرهُ الله)
بابیان منتظر شخصی بودند که باب او را وعده داده بود به نام "من یُظهرهُ الله"، که ظهورش از خود باب هم بالاتر است.
بعدها بهائیان گفتند که این شخص بهاءالله بوده است.
۴: مخالفت با روحانیون و تقلید
بابیان با ساختار سنتی روحانیت مخالف بودند.
بر درک فردی، عقل، و جستوجوی شخصی حقیقت تأکید داشتند.
۵:موقعیت زن و اصلاحات اجتماعی
زنان در جامعه بابی نقش فعالی داشتند (مانند قرةالعین).
برابری نسبی زن و مرد، آموزش زنان، و کنار گذاشتن حجاب اجباری مورد توجه بود.[۱۰]
پراکندگی جمعیت
تمرکز جغرافیایی بابها در ایران بابیت در مدت زمان کوتاهی (۱۸۴۴ تا حدود ۱۸۵۰) در چندین منطقه گسترش یافت. مهمترین مراکز جمعیتی و فعالیتهای بابیها عبارت بودند از: شیراز زادگاه سید علیمحمد باب. اصفهان باب مدتی به دعوت حاکم اصفهان به آنجا رفت. حمایت برخی مقامهای محلی باعث گسترش محدود بابیت شد. تبریز محل محاکمه و در نهایت اعدام باب (۱۸۵۰). جمعی از علما و مردم تبریز از مخالفان سرسخت بابیت بودند، اما در همان حال بابیان فعالی هم در آنجا بودند. مازندران (قلعه شیخ طبرسی) محل یکی از مهمترین قیامهای نظامی بابیها در سال ۱۸۴۸–۱۸۴۹ به رهبری ملا محمدعلی بارفروشی (قدوس). صدها بابی در این قیام شرکت کردند و در نهایت با قساوت سرکوب شدند. زنجان مرکز مهم دیگر بابیان، به رهبری ملا محمدعلی زنجانی (حجت). قیام بابیها در زنجان چند ماه طول کشید و با تلفات زیاد پایان یافت. نیریز (در استان فارس) قیام دیگری به رهبری ملا محمدعلی نیریزی. سرکوب شدید و قتلعام بابیان در آن منطقه. تهران، کاشان، یزد، همدان جوامع کوچکتر بابی نیز در این شهرها وجود داشتند، ولی بیشتر بهصورت مخفی یا محدود فعالیت میکردند.[۱۱]
منابع تکمیلی
از بابیت تا بهاییت، رضا یوسفی، مقاله
ماهیت بابیت و بهایت .ع.ا
ظهورالحق.نورالله شوشتری
پانویس
- ↑ 1 ماهیت بابیت تا بهایت.ص104
- ↑ 3 تاریخ فرق و مذاهب اسلامی .ص105
- ↑ بابیت و بهایت در بستر تاریخ . ص 14
- ↑ از بابیت تا بهایت.رضا یوسفی قره بلاغ
- ↑ تاریخ باب و بابیان .فریدون ادمیت
- ↑ 5 تاریخ فرق و مذاهب اسلامی.ص105
- ↑ 7 بابیت و بهایت در بستر تاریخ .ص34
- ↑ 8 بابیت و بهایت در بستر تاریخ .ص 101
- ↑ 9 بابیت و بهایت در بستر تاریخ . ص 83
- ↑ 10 بابیت و بهایت در بستر تاریخ .ص 70
- ↑ 11 ماهیت بابیت و بهایت.ص 65
منابع
نویسنده: مهدیه سادات سجادی
- آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی . رضا برنجکار.
- بابیت و بهایت در بستر تاریخ . ایلیایی.
- ماهیت بابیت و بهایت . ع.ا
- از بابیت تا بهایت.رضا یوسفی قره بلاغ
- تاریخ باب و بابیان .فریدون ادمیت
