آمار دقیقی از شمار شیعیان دوازده‌امامی جهان در دست نیست و آمار موجود، شیعیان زیدی و اسماعیلی را هم شامل می‌شود. جمعیت شیعیان جهان بنابر برخی آمارها بین ۱۵۴ تا ۲۰۰ میلیون نفر، برابر با ۱۰ تا ۱۳ درصد مسلمانان جهان و بنابر برخی دیگر از آمارها، بیش از سیصد میلیون، یعنی ۱۹ درصد جمعیت مسلمانان جهان برآورد شده است. بیشتر شیعیان، یعنی بین ۶۸ تا ۸۰ درصد آنان، در چهار کشور [[ایران]]، [[عراق]]، [[پاکستان]] و [[هند]] زندگی می‌کنند.

درباره تاریخ پیدایش شیعه، دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد؛ از جمله از زمان حیات [[پیامبر اسلام(ص)]]، پس از ماجرای [[سقیفه]]، بعد از [[قتل عثمان]] و پس از [[ماجرای حکمیت]] به عنوان تاریخ پیدایش شیعه نام برده شده است.<ref>محرمی، تاریخ تشیع، ۱۳۸۲ش، ۴۳، ۴۴؛ گروه تاریخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تاریخ تشیع، ۱۳۸۹ش، ۲۰-۲۲؛ فیاض، پیدایش و گسترش تشیع، ۱۳۸۲ش، ص۴۹-۵۳.</ref> به‌باور سید محمدحسین طباطبایی، فیلسوف و مفسر قرن چهاردهم قمری، آغاز پیدایش شیعه که در ابتدا «شیعه علی» خوانده می‌شدند، از زمان حیات پیامبر اسلام بوده‌ است.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۷۹ش، ص۲۵.</ref>

تا چند قرن پس از پیدایش [[اسلام]]، واژه شیعه تنها درباره کسانی که به امامت الهی [[ائمه]] اعتقاد داشتند، به کار نمی‌رفت؛ بلکه به دوست‌داران [[اهل بیت]] یا کسانی که [[حضرت علی(ع)]] را بر عثمان مقدم می‌دانستند هم شیعه علی می‌گفتند.<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا طلوع دولت صفوی، ۱۳۹۰ش، ص۲۲، ۲۷.</ref> بیشتر اصحاب اهل بیت(ع)، جزو دو دسته اخیر بودند.<ref>فیاض، پیدایش و گسترش تشیع، ۱۳۸۲ش، ص۶۱.</ref>

از اواخر [[قرن سوم قمری]]، شیعه امامی از دیگر فرقه‌های شیعی متمایز شد. پس از شهادت [[امام حسن عسکری(ع)]]، گروهی از شیعیان که معتقد بودند زمین هیچ‌گاه بدون [[امام]] باقی نمی‌ماند، به وجود [[امام دوازدهم]] و [[غیبت امام زمان (عج)|غیبت]] او اعتقاد پیدا کردند. این گروه به شیعه امامی یا دوازده‌امامی شناخته شدند.<ref>فیاض، پیدایش و گسترش تشیع، ۱۳۸۲ش، ص۱۰۹، ۱۱۰.</ref> از این زمان به تدریج، شمار این فرقه شیعه زیاد شد؛ به گونه‌ای که به گفته [[شیخ مفید]]، در زمان او یعنی سال ۳۷۳ق، تشیع دوازده امامی، بیشترین پیروان را در میان دیگر فرقه‌های شیعه داشته است.<ref>سید مرتضی، الفصول المختاره، ۱۴۱۳ق، ص۳۲۱.</ref>

#[[علی بن ابیطالب]]

#[[امام حسن|حسن بن علی]]

به باور شیعیان دوازده‌امامی، امام دوازدهم، [[مهدی]]، زنده است و در [[غیبت کبرا]] به سر می‌برد و زمانی [[قیام امام زمان|قیام]] خواهد کرد و عدالت را در زمین برقرار خواهد ساخت.<ref>علامه طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۷۹ش، ص۲۳۰، ۲۳۱.</ref>

[[عدل]] مانند امامت از [[اصول مذهب شیعه]] است و شیعیان را نیز مانند [[معتزله]] به جهت اعتقاد به آن، [[عدلیه]] می‌گویند. طبق آموزه عدل، خداوند فیض و رحمت و همچنین بلا و نعمت خود را بر اساس استحقاق‌های ذاتی و قبلی می‌دهد.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۳، ص۹۶.</ref>

===تفاوت امامیه با دیگر فرق شیعه===

اسماعیلیه امامت امام دوم امامیه یعنی امام حسن مجتبی(ع) را قبول ندارند.<ref>صابری، تاریخ فرق اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۱۹.</ref> امامت دیگر امامان شیعیان امامی را هم تنها تا [[امام صادق(ع)]] می‌پذیرند.<ref>صابری، تاریخ فرق اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۱۰.</ref> آنان پس از امام صادق(ع) به امامت [[اسماعیل بن جعفر الصادق(ع)|اسماعیل]] فرزند او و محمد پسر اسماعیل، اعتقاد دارند.<ref>صابری، تاریخ فرق اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۱۰.</ref> برطبق مذهب اسماعیلیه [[امامت]] دوره‌های مختلفی دارد و در هر دوره هفت امام امامت می‌کنند.<ref>صابری، تاریخ فرق اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۵۱، ۱۵۲.</ref>

افزون بر [[عید فطر]]، [[عید قربان]]، [[عید مبعث]] و میلاد [[حضرت محمد صلي الله عليه و آله و سلم|پیامبر(ص)]] که اعیاد دینی همه مسلمانان هستند، [[عید غدیر]]، میلاد [[امام علی(ع)]]، میلاد [[حضرت فاطمه(س)]] و [[نیمه شعبان]] مهم‌ترین عیدهای مذهبی شیعیان امامی است. آنها میلاد دیگر ائمه خود را نیز جشن می‌گیرند.<ref>موسی‌پور، «جشن‌های جهان اسلام»، ص۳۷۳-۳۷۶.</ref>

[[زیارت]] پیامبر(ص) و [[اهل‌بیت(ع)|اهل بیت(ع)]]، از مهم‌ترین آیین‌های مذهبی شیعیان امامی است.<ref>فولادی و نوروزی، «جایگاه زیارت در آیین کاتولیک و مذهب شیعه؛ بررسی و مقایسه»، ص۲۹، ۳۰.</ref> آنها همچنین زیارت امام‌زاده‌ها و دیگر بزرگان و عالمان دینی را مهم می‌شمارند.<ref>[http://rasekhoon.net/article/show/1135735/ مفهوم زیارت و جایگاه آن در فرهنگ اسلامی، سایت راسخون، ۱۳ دی ۱۳۹۴ش، دیده‌شده در ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۶ش.]</ref> در [[روایات]] شیعه، به نیایش و توسل توصیه فراوان شده و [[دعا|دعاها]] و [[زیارتنامه|زیارتنامه‌های]] بسیاری معرفی شده‌اند.<ref>نگاه کنید به شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، فهرست کتاب.</ref> برخی از مشهورترین دعاها و زیارتنامه‌های امامیه، عبارت است از:‌ [[دعای کمیل]]<ref>هاشمی اقدم، «اسرارالعارفین با شرح دعای کمیل»، ص۳۲.</ref>، [[دعای عرفه|دعای عَرَفه]]<ref>محلاتی، «بررسی تطبیقی دعای عرفه امام حسین و امام سجاد»، ص۱۰۷.</ref>، [[دعای ندبه|دعای نُدبه]]<ref>ر.ک: مهدی‌پور، «با دعای ندبه در پگاه جمعه»</ref>، [[مناجات شعبانیه]]،<ref>حیدرزاده، «در محضر مناجات شعبانیه»، ص۱۶۰.</ref> [[دعای توسل]]،<ref>[http://www.yjc.ir/fa/news/5893925 فضیلت و کیفیت دعای توسل، سایت باشگاه خبرنگاران جوان، ۲۲ آذر ۱۳۹۵، دیده‌شده در ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۶.]</ref> [[زیارت عاشورا]]،<ref>رضایی، « پژوهشی در اسناد و نسخه های زیارت عاشورا»، ۱۵۳.</ref> [[زیارت جامعه کبیره]]<ref>نجفی، «نگرشى موضوعى بر زیارت جامعه کبیره» ص۱۵۰.</ref> و [[زیارت امین الله]].<ref>نگاه کنید به شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ذیل زیارت امین الله.</ref>

شیعیان برای اندیشه‌های کلامی، فقهی، اخلاقی و... خود، به چهار منبع [[قرآن]]، [[روایات]] پیامبر و [[ائمه]]، [[عقل]] و [[اجماع]] استناد می‌کنند.<ref>مظفر، اصول الفقه، ۱۴۳۰ق، ج۱، ۵۱.</ref>

*قرآن

*روایات پیامبر و ائمه

امامیه همچون دیگر مذاهب اسلامی سنت [[پیامبر اسلام(ص)]]، یعنی گفتار و رفتار او را حجت می‌داند.<ref>ربانی گلپایگانی، درآمدی به شیعه‌شناسی، ۱۳۹۲ش، ص۱۱۵، ۱۲۴.</ref> شیعیان امامی بر پایه احادیثی چون [[حدیث ثقلین]] و [[حدیث سفینه]] که به مراجعه به [[اهل بیت(ع)]] و پیروی از آنان امر کرده‌اند، روایات اهل بیت را هم از منابع اصلی اندیشه دینی خود می‌دانند.<ref>ربانی گلپایگانی، درآمدی به شیعه‌شناسی، ۱۳۹۲ش، ص۱۱۵، ۱۳۳-۱۳۵.</ref> آنها اهتمام زیاد بر ثبت احادیث پیامبر و [[دوازده امام|ائمه دوازده‌گانه]] خود داشته‌اند.<ref>مهدوی راد، «سیر انتقال میراث مکتوب شیعه در آینه فهرست ها»، ص۱۴۰.</ref>

اجماع از [[ادله اربعه|منابع چهارگانۀ]] [[اجتهاد|استنباط]] احکام شرعی است و در دانش [[اصول فقه]] از جهات گوناگون مورد بحث قرار گرفته است.<ref>نگاه کنید به شیخ انصاری، فرائد الاصول، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۷۹-۲۲۹.</ref> فقیهان امامی، برخلاف اهل سنت، اجماع را دلیلی مستقل در کنار [[قرآن]] و [[سنت]] و [[عقل]]، به شمار نمی‌آورند؛ بلکه آن را از آن رو که از نظر معصوم، خبر می‌دهد، معتبر می‌دانند.<ref>مظفر، اصول الفقه، ۱۴۳۰ق، ج۳، ص۱۰۳.</ref>

آمار دقیقی از شمار شیعیان دوازده‌امامی جهان در دست نیست و آمار موجود، شیعیان [[زیدیه|زیدی]] و [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] را هم شامل می‌شود. در گزارش «انجمن دین و زندگی عمومی پیو»، تعداد شیعیان جهان، بین ۱۵۴ تا ۲۰۰ میلیون نفر تخمین زده شده‌ است که برابر با ۱۰ تا ۱۳ درصد مسلمانان جهان است؛<ref>انجمن دین و زندگی عمومی پیو، نقشه جمعیت مسلمانان جهان، ۱۳۹۳ش، ص۱۹.</ref> اما مترجم این گزارش، این آمار را غیرواقعی دانسته و جمعیت واقعی شیعیان را بیش از سیصد میلیون، یعنی ۱۹ درصد جمعیت مسلمانان جهان، برآورد کرده است.<ref>انجمن دین و زندگی عمومی پیو، نقشه جمعیت مسلمانان جهان، ۱۳۹۳ش، ص۱۱.</ref>

در چهار کشور ایران، [[آذربایجان]]، [[بحرین]] و عراق، شیعیان اکثر جمعیت کشور را تشکیل داده‌اند.<ref>انجمن دین و زندگی عمومی پیو، نقشه جمعیت مسلمانان جهان، ۱۳۹۳ش، ص۲۰.</ref> در مناطقی چون خاورمیانه، شمال آفریقا، منطقه آسیا-اقیانوسیه، [[ترکیه]]، [[یمن]]، [[سوریه]]، [[عربستان سعودی]]، [[آمریکا]] و [[کانادا]] هم شیعه زندگی می‌کند.<ref>انجمن دین و زندگی عمومی پیو، نقشه جمعیت مسلمانان جهان، ۱۳۹۳ش، ص۱۹، ۲۰.</ref>

==پانویس==