{{جعبه اطلاعات فرقه| عنوان =اهل حق | تصویر =تعريفاهل حق.jpg ([[پرونده:اهل حق.jpg|بندانگشتی|كتاب اهل حق]]) | اندازه تصویر = | توضیح تصویر =كتاب اهل حق ، على اللهی ، سر سپردگان ، یارسان ، غلات ، نصیریه، علویان و.... نامهایی است برای افراد  |مؤسس =سلطااسحاق |سال تأسیس =  |قدمت =سده چهارم | گرایش = | گستره جغرافیایی =كرمانشاه،لرستان،شهرهاي عراقي هم مرز ايرن و گروههایی که در مورد امام على عليه السلام راه غلو را پیمودهاند ايلات شرقي و او را به درجه خدایی رسانیدهاند و برای خود آداب و رسون خاص وضع کرده اند. برخی كردنشين تركيه | شهرهای مهم =  | زیارتگاه‌ها = | وقایع مهم = | حکومت‌ها = | علل پیدایش = | نام‌های دیگر =یارسیان،نصیری،اهل طایفه، علی الهی، شیطان پرست | از فرقه‌های = | از این گروهها حتی درباره رؤسای خود نیز غلو می کنند. در کشور ایران درباره این گروهها معمولا از اسامی شاخه‌های = | باورها =تناسخ، حلول | داعیان = | فرقه‌ها = | شاخه‌ها = | رهبر/امام کنونی = | رهبران/امامان = | آئین‌ها = | کتاب‌های مهم =نامه سرانجام،خاکسار اهل حق و علی اللهی می شود، گرچه خود آنها ترجیح می دهند که بر آنان اهل حق اطلاق شود حق،رسالت اهل ح | وضعیت = | تاریخ انقراض = | تعداد پیروان = | مؤسسات = | مذهبی = | اجتماعی = | سیاسی =}}  {{تاریخ فرق و کلمات علی مذاهب اسلامی }} اهل حق، [[على اللهی و غلات خوشایندشان استفاده نیست]]، [[سر سپردگان]]، [[یارسان]]، [[غلات]]، [[نصیریه]]، [[علویان]] و.... نام هایی است برای افراد و گروه هایی که در ترکیه به این گروه بکتاشی مورد [[امام على عليه السلام]] راه غلو را پیموده اند و علوی او را به درجه خدایی رسانیده اند و در سوریه نصریه برای خود آداب و علویان می گویندرسوم خاص وضع کرده اند. پیروان برخی از این مذاهب گروه ها حتی درباره رؤسای خود نیز غلو می کنند، در کشورهای ایران، عراق، ترکیه، آلبانی، سوریه، افغانستان و کشورهای آسیای میانه پراکنده شده اند. درایران اکثر کشور ایران درباره این گروه ها معمولا از اسامی اهل حق در استان کرامنشاه زندگی و علی اللهی میکنند هرچند در مناطق دیگر نیز طوایفی از اهل حق وجود دارند. ایران اکثر اطلاق می شود، گرچه خود آنها ترجیح می دهند که بر آنان اهل حق اطلاق شود و کلمات علی اللهی و غلات خوشایندشان نیست. در استان کرامنشاه زندگی میکنند هر چند ترکیه به این گروه [[بکتاشی]] و [[علوی]] و در مناطق دیگر نیز طوایفی از اهل حق وجود دارندسوریه نصریه و علویان می گویند.(۲۰۸) گروههای مختلف اهل حق ، پیروان این مذاهب در آرا و عقاید کشورهای ایران، عراق، ترکیه، آلبانی، سوریه، افغانستان و آداب و رسوم اختلافات زیادی دارند تا آنجا که به راحتی نمیتوان کشورهای آسیای میانه پراکنده شده اند. درایران اکثر اهل کوفه را فرقه و مذهبی واحد دانست برخی حق در استان کرامنشاه زندگی میکنند هرچند در مناطق دیگر نیز طوایفی از آنان صریحا امام علی علیه السلام را خدا می دانند برخی دیگر که شیطان پرست نامیده می شوند شیطان را تقدیس می کنند اهل حق وجود دارند. گروه های مختلف اهل حق ، در آرا و عقاید و آداب و حرامهای الهی رسوم اختلافات زیادی دارند تا آنجا که به راحتی نمیتوان اهل کوفه را حلال دانند فرقه و مخالف طهارت و .عبادتند همچنین گروهی مذهبی واحد دانست برخی از اهل حق خود رامی اهل حق مسلمان آنان صریحا [[امام علی علیه السلام]] را خدا می دانند برخی دیگر که شیطان پرست نامیده می شوند و شیعه اثنی عشریه معرفی کرده شیطان را تقدیس می کنند و سعی میکنند تا عقاید خود حرام های الهی را با عقاید امامیه هماهنگ سازند حلال دانند و به شریعت واعمال مخالف طهارت و عبادات اسلامی پایبندند.=تاريخ پيدايش و گسترش==درباره تاریخ پیدایش فرقه های عبادتند همچنین گروهی از اهل حق خود را اهل حق اختلاف نظر وجود دارد مسلمان و [[شیعه اثنی عشریه]] معرفی کرده و در این باره مدارک مستندی در دست نیست . در کتابهای قدیمی که سعی میکنند تا قرن پنجم نگاشته شده، نامی از اهل حق دیده نمیشود اگر ملاک اهل حق بودن عقاید خود را صرفا غلو درباره امام علی علیه السلام بدانیم در این صورت ، تاریخ پیدایش این فرقه با عقاید [[امامیه]] هماهنگ سازند و به زمان امام علی علیه السلام میرسد زیرا در زمان آن حضرت ، برخی او را به درجه خدایی رساندند شریعت واعمال و عبادات اسلامی پایبندند.<ref>(تاریخ فرق و حضرت با آنها برخورد شدیدی کرد ما اگر مذاهب اسلامی رضا برنجکار صفحه ۹۲)</ref> == پيدايش==درباره تاریخ پیدایش فرقه های اهل حق را فرقه ای خاص با مجموعه ای از آرا اختلاف نظر وجود دارد و عقاید که هم اینک مرکز آنها در غرب ایران است بدانیم، این باره مدارک مستندی در این صورت تعیین دقیق تاریخ پیدایش آنان ممکن دست نیست و تنها نقل قولهایی . در این باره وجود دارد.و بنا به کتاب نامه سرانجام های قدیمی که تا قرن پنجم نگاشته شده، نامی از متون مقدس اهل حق است دیده نمیشود اگر ملاک اهل حق بودن را صرفا غلو درباره [[امام علی علیه السلام]] بدانیم در این مسلک از زمانی که خداوند با ارواح آدمیان صورت ، تاریخ پیدایش این فرقه به محاوره پرداخته از آنان بر الوهیت خود اقرار گرفته است عالم الست یا علم ذر) پی ریزی شده و برنامه آن زمان امام علی علیه السلام میرسد زیرا در هر زمان و عصری جزء اسرار پیامبران بوده و سینه آن حضرت ، برخی او را به سینه از سلف به خلف درجه خدایی رساندند و نیزدنباله همان برنامه می رسیده است که امام علی علیه السلام به سلمان و عدهای حضرت با آنها برخورد شدیدی کرد ما اگر اهل حق را فرقه ای خاص با مجموعه ای از یاران معدود خود تعلیم داد آرا و سپس عقاید که هم اینک مرکز آنها در غرب ایران است بدانیم، در ادوار گونان اسرار این گروه به اشخاص دیگری از قبیل بهلول ، بابا سرهنگ ، بابانااوس صورت تعیین دقیق تاریخ پیدایش آنان ممکن نیست و سلطان اسحاق منتقل شده و آنان نیز به دیگران انتقال دادندتنها نقل قول هایی در این باره وجود دارد. کتاب شاهنامه حقیقت که از کتابهای اهل حق به شمار می،رود مؤسس <ref>(تاریخ فرق و پایه گذار اهل حق مذاهب اسلامی رضا برنجکار صفحه ۹۳،۹۴)</ref> ==سیر تاریخی==اغلب یارسانیان که خود را نصیر معرفی میکند و او را .غلام حضرت علی علیه السلام میداند. برخی معتقدند مسلمان می‌دانند درباره ظهور آیین [[یارسان]] بر این آیین در قرن دوم توسط بهلول ماهی و یارانش باورند که خداوند از میان بنی‌آدم پیامبرانی همراه با استفاده از عقاید کتاب آسمانی مبعوث کرد تا انسان ها را به‌سوی فلاح و آرا و ذخایر معنوی ایران مانند آیین زردشتی ، مانوی و مزدکی و با بهره گیری از دین مبین اسلام و آیین مسیحی و کلیمی و افکار فرقه های غالی رستگاری راهنمایی کنند. پس از اسلام پی ریزی شده است همچنین گفته شده است آخرین فرستاده‌ی خداوند، اندیشه‌ای پدیدار شد که مسک اهل حق درباره او چنین می‌گویند: «طبق اصل تکامل (در قرن سوم توسط شاه فضل ولی تاسیس شدهبرخی دیگر بر آن اند که در قرن چهارم مردی میان اهل حق)، شریعت دوره‌ی خود را از [[حضرت آدم صفی الله]] تا [[حضرت محمد رسول‌الله (صلی‌ الله علیه و آله)]] آخرین پیامبر مرسل طی نمود. در اثر آگاهی کامل شریعت و ترقی علوم معنوی، دوره‌ای به نام مبارک شاه ملقب "معرفت" به شاه خوشین وجود آمده  که همچون حضرت عیسی علیه السلام متولد از مادری بکر با قبول اصل شرع، به نام ماما جلاله دانسته می،شود در میان ایلات لر ظهور کرد تکامل معنوی انسان همت گمارده‌ و آیین حقیقت را عارفانی به وجود آمده‌اند که آنان نیز مرکز تجلی حق بوده .بر اساس تجلی ذات خداوند در میان انسان، اهل حق معتقدند: «در هر زمان یک شخص بیش از سایر مردم شایع کرد گفته می شود و وعده داد دارای ذات خدائی بوده که پس از رحلتش روحش آن شخص مظهر حق‌تعالی یا به جسم شخصی به نام سلطان اسحاق حلول خواهد کردقولی ذات (خدا) مهمان می‌باشد. در قرن هشتم سلطان اسحاق سحاک که ره‌آورد چنین اندیشه و تفکری امروزه "آیین یارسان" یا صحاک "اهل حق" خواهد بود، که بنا بر اندیشه اهل حق، به آن "دوره حقیقت" می‌گویند.<ref>( در مناطق کردنشین بین ایران پایگاه جامع فرق، ادیان و عراق ظهور کرد او مذهب سایت https://www.adyannet.com/fa/news/25695)</ref> ==دولت های مهم==ندارد==اشخاص مهم==نام اصلی "[[نورعلی الهی]]" پایه‌گذار جریان "مکتب" در قریه برزنجه ناحیه شاره زور بخش حلبچه عراق فرقه اهل حق، "فتح‌الله" ملقب به دنیا آمد امام پس از مرگ پدرش شیخ عیسی ، به منطقه اورامان ایران مهاجرت کرد اگر "کوچ علی" است که بنا بر داستان‌سرائی و عوام فریبی که نورعلی الهی بیان می‌کند، تغییر پیدا کرده است و او را مؤسس فرقه اهل حق ندانیم، لااقل باید مدعی است که سلطان اسحاق روح سیدی را به پیکر او را بزرگترین مجدد و احیاگر این آیین دانستوارد کرده است. او بود نورعلی الهی مدعی که مذهبی با عقاید نامش توسط سلطان اسحاق برزنجه‌ای از «فتح‌الله» ملقب به «کوچ علی» به «سید نورعلی» تغییر پیداکرده است و آیین مشخص ابداع کرد و اهل حق را هریک از مناطق مختلف کردنشین دور خویش جمع کرد بندهای نام او -نورعلی- مستفاد و آنها را سازماندهی کرد.منطبق با یکی از منابع مهم درباره آیین اهل حق مجموعه رسائلی آیات الهی در قرآن کریم است که شامل شش بخش میباشد و مجموعا نامه سرانجام یا کلام سرانجام نامیده میاز طرف خداوند به خاندان او عطا گردیده است.شود این رسائل توسط [[سلطان اسحاق برزنجه‌ای]] که در میان سرسپردگان به این فرقه در تاریخ تولد و یارانش نگاشته شده استوفات سلطان اسحاق اختلاف‌نظر وجود دارد. کتابهای دیگری نیز توسط یاران سلطان نوشته شده و از خود او نیز سرودهای زیادی برجای مانده است .سلطان اسحاق برای تداوم آیین خود یارانش را سازماندی کرد ابتدا یکی از یارانش اسحاق که در خانواده‌ای پیرو مذهب [[اهل سنت]] با گرایش به نام پیر بنیامین را تصوف به سمت پیری و دیگر دوستش دنیا آمده بود بعد از مرگ پدر از کردستان عراق به نام داود کردستان ایران مهاجرت نمود و قوانینی را در اهل حق وضع نموده است که تا امروز اهل حق به سمت دلیل برگزید سپس هفت تن از پیروانش را به عنوان هفت خاندان برای رهبری فرقه خویش انتخاب کردآن پایبند هستند. بدین ترتیب خاندانهای هفتگانه پارسان (مخفف یارستان به معنای یاران [[شیخ صفی‌الدین اردبیلی]] جد پادشاهان صفوی در اهل حق ) تشکیل شدجایگاه خاصی دارد. این خاندانها عبارت اند از: شاه ابراهیمی آنان معتقد هستند که شیخ صفی‌الدین ملقب به "صفیله"، یادگاری ، خاموشی ، عالی قلندری ، میرسوری، مصطفائی ، حاجی باویسی بعدازاینکه دوازده سال شاگردی شیخ زاهد گیلانی را نمود، به دستور استاد خود، به‌رسم طریقت برای بستن کمر، در قرن در قرون یازدهم تا سیزدهم، چهار خاندان دیگر سال 687 هجری قمری به نامهای زنوری، آتش بگی، شاهیاسی "پِردیور" مسافرت نمود و بابا حیدری تشکیل شدبه سلطان اسحاق پیوست. در نتیجه هم اکنون در آیین پارسان یازده خاندان وجود دارد به فرزندان هر یک از این خاندانها سید گفته میشود که وظایف خاصی بر عهده آنان است<ref>(پایگاه جامع فرق، ادیان و مذهب سایتhttps://www.adyannet. سلطان اسحاق گذشته از خاندانها به منظور سازماندهی اهل حق ، دستههای دیگری نیز ایجاد کرد و برای هر دسته و نظایف خاصی تعیین نمود. آداب و رسوم اهل حقcom/fa/category/28)</ref> ==انشعابات==ندارد==عقاید مهم==تناسخ:یکی از آداب باورهای اصلی و متمایز آیین اهل حق که حق، اعتقاد به دستور سلطان رایج گردید سرسپردگی تناسخ است. پیروان اهل حق باید یکی تناسخ عبارت از خاندانهای یازده گانه را انتخاب کرده و داخل شدن روح انسان پس از مرگ در آن سر سپرده شوند برای سرسپردگی مراسم خاصی بدن دیگر است، بر این اساس هر انسان متناسب با حضور پیر و دلیل خاندان اجرا می اعمالی که در زندگی خویش انجام داده است، پس از مرگ وارد بدن خاصی که به منزله لباس جدید اوست می شود. سرسپردگی به اندازه ای واجب شمرده شده که خود سلطان اسحاق برای انجام سرسپردگی پیر بنیامین را به پیری روح نیکوکاران وارد بدن ثروتمندان، و داود روح بدکاران وارد بدن فقرا میشود تا جزای کردار خویش را به دلیلی انتخاب کرد و مراسم سرسپردگی را در حضور آنان انجام دادببیند.از دیگر آدابی که سلطان اسحاق آن را رای ساخت گرفتن سه روز روزه است. بر هر فرد اهل حق واجب است سه روز انسانی پس از دوازدهم چله بزرگ زمستان تا چهاردهم آن را روزه بگیر عوض کردن هزار جامه و روزه پانزدهم روز عید سلطان لباس، هزار و جشن حقیقت است . البته پارسان پس از روز پانزدهم نیز سه روز دیگر یکمین جامه خود را روزه می گیرند.که عبارت از دیگر مراسم ابداعی سلطان، مراسم جمخانه بقا و ابدیت است گروه یارستان هر هفته باید در محلی جمع شوند و با مراسم خاصی سرگرم عیادت و خواندن اوراد و اذکار گردند. عده حاضر را جم یا جمع و محل اجتماع را جمخانه یا جمخانه گویند وارد شدن به جمخانه مراسم خاصی دارددر نزد خواهد پوشید. اهل حق به جمخانه رفتن و نیاز دادن و قربانی کردن از مهمترین عبادات به شمار میرود همان گونه که روزه ماه رمضاناز نظر معتقدند ارواح انبیاء در بدن بزرگان آنها واجب نیست ، نماز خواندن نیز ضرورتی ندارد و اغلب وارد شده اند. اعتقاد به جای نماز نیاز میدهند تناسخ و معتقدند با نشستن تقمص در جمخانه و دادن نیاز، نماز ساقط می شودنزد دروزیها هم رایج است .نیاز هدیه ای است که اهل حق به رئیس خود یا جمخانه تقدیم میکنند یکی از پیروان مسلک اهل حق این اعتقاد در عین حال که خود را مسلمان همه ادیان هندی و شیعه اثنی عشری میداند درباره دلیل عدم نیز برخی فلسفه های باستان همچون [[فلسفه فیثاغوری]] وجود نماز داشته است و روزه میگویند برای) چه نماز می خوانیم ، برای اینکه احتمالا از ادیان هندی وارد این فرقه شده است. ادیان الهی با مساءله تناسخ سخت به فکر خدا باشیم مخالفت پرداخته اند و از او تشکر کنیم، اهل حق در دوره خانقاه تمرین کرده است تا جایی که همیشه با خدایش است آن را عقیده ای باطل و همیشه با او راز و نیاز میکند و از او تشکر می نماید دیگر احتیاج نیست که حالا نماز بخواندبی پایه میدانند.حلول:اهل حق معتقدند که روح خداوند در اینجا سخت غفلت شده است بدن انسان حضور دارد و این حضور باعث می‌شود که لازمه عبودیت ، تسلیم خدا بودن انسان بتواند به حقیقت و اطاعت از اوست معرفت دست یابد. <ref>(تاریخ فرق و خدا از بندگانش خواسته است تا مذاهب اسلامی رضا برنجکار صفحه ۹۵ ،۹۶)</ref> ==پراکندگی جمعیت==به گفته دائرة المعارف تشیع در قالب نماز خدا را یاد کنند چگونه میتوان عبادات شرعی را که خداوند خود خواسته است رها کرده و به اوراد خود ساخته روی آورد وهمچنان از عبودیت و بندگی سخن گفت آغاز ایجاد مسلک اهل حق پیروان آن وحدت عقیده داشته اند.به نظر میرسد که با گستردگی جماعت اهل حق مطلب فوق را از برخی از صوفیان که معتقدند هنگام وصول و مهاجرت ایلات به حقیقت شریعت باطل می گردد، اخذ کرده اند. دیگر مناطق به طور کلی شباهتهای زیادی تدریج اختلافات میان اهل حق شروع شد و صوفیان وجود دارد از جمله این شباهتها جمخانه است که بی شباهت به خانقاه نیست پیروان آن به گروه های مختلفی تقسیم شدند. همچنین اهل حق همچون صوفیان عموما موهای انبوه و پریشان و شاربهای بلند دارند و علت این چهره خاص اختلاف ها عبارتند از نشانه هاي اين جماعت است.: نقل شده است که پاره ای از سینه به سینه کلام ها، دسترسی نداشتن پیروان اهل حق برای اینکه آسیبی به سبیلشان نرسد کلام های موثق، سودجویی برخی از کشیدن سیگار خودداری میکنندپیشوایان محلی، تفاوت زبان ملیت، رسوم قومی و اجتماعی پیروان و بی سوادی انها.سلطان اسحاق پس اکثریت پیروان گروهی از تدویت اصول و قوانین فرقه اهل اهل حق در کنار پل رودخانه سیروان در شمال شرقی ناحیه گوران در نزدیکی مرز ایران معتقدند دین آنها [[دین یاری]] و عراق دستور اجرای آنها سلطان سهاک دران دوران اسرار الهی را داد این محل پردیور به زبان کردی یعنی این طرف رودخانه ( خوانده میشود و برای صورت قوانین و ارکان اهل حق مکانی مقدس و محترم میباشد و قبله اهل حق کرند و گوران می باشدبه یاران ابلاغ از این رو ارتباطی با دیگر ادیان ندارند.==عقایداهل حق==همان گونه که گفته شد اهل حق درباره امام على عليه السلام غلو مى کنند بسیاری از آنان امام علی علیه السلام را به مقامالوهیت میرسانند همچنین به گفته دائرةالمعارف تشیع گروهی دیگر در شاهنامه حقیقت، اثر آمیزش با فرق، دیگر عقاید خود را با اعتقادات آنها یکی دانسته اند گر چه خود را یارسان می نامند، ولی عملاً از کتابهای اهل حق ، آمده است :به دور محمد همان کردگار،شد از جامه مرتضی آشکار،پس از رحلت احمد مصطفی ،بر او جانشین گشت آن مرتضی،كه ان مرتضي بود ذات خدا ،به تخت بقاگشت فرمانرواخداوند برخی از اهل حق همان اعتقادی که درباره حضرت نظر اعتقادی گروهی از آنها علی علیه السلام دارند در مورد برخی بزرگان اللهی و گروهی دیگر شیطان پرست هستند.گروهی دیگر خود نیز دارند را تابع مذهب شیعه اثنی عشری جعفری میدانند و معتقدند در جامه های مختلف آئین حقیقت دین نیست و مسلک اهل حق تابع مذهب اثنی عشری جعفری است.به میان مردم آمده است در وهله او در جامه ،خداوندگار در مرتبه دوم در جامه گفتۀ ناصری پیروان اهل حق به نام های مختلف اهل حق، پارسیان، نصیری اهل طایفه علی علیه السلام در مرحله سوم در جامه شاه خوشین ، در مرتبه چهارم در جامه سلطان سحاک ، در مرتبه پنجم در جامه قرمزی شاه ویس قلی ) در مرتبه ششم در جامه محمد بیک، در مرتبه هفتم در جامه خان آتش ظاهر شده است اللهی و شیطان پرست معروف اند.اما پیروان این آئین میگویند آنها پارسیان یا اهل حق هستند و گروهی به اشتباه آنان را علی اللهی یا شیطان پرست میخوانند.از دیگر عقاید رایج در میان بر اساس نگاهی به تاریخ و فلسفه اهل حق پارسیان نام بومی و ایرانی پیروان دین اهل حق ، مساءله حلول یا همان على اللهی است. حلول پیروان کیش پارسان که فارس زبانان آنها را بیشتر به معنای وارد شدن چیزی در غیر خود نام علی اللهی میشناسند بیشتر ساکن بخش باختری استان کرمانشاه ایران هستند کیش پارسان آمیزه ای است از دین های زرتشتی و در اصطلاح [[بودایی]] و اسلام آنها مانند بوداییان به معنای حلول ذات خدا و ازایش باور دارند یعنی بر این باورند که ما پس از مرگ در اشیا پیکر دیگری دوباره زاییده میشویم مناطق گوران و افراد لرستان مرکز اصلی پیدایش آئین یارسان یا اهل حق است. مساءله حلول مبنای اعتقادی به الوهیت امام علی علیه السلام و برخی از بزرگان <ref>(پایگاه جامع فرق، ادیان و مذهب سایتhttps://www.adyannet.com/fa/category/28)</ref> ==منابع تکمیلی==کتاب مشاهیر اهل حق ، به این معنا که خداوند در حضرت علی علیه السلام و شاه خوشین و سلطان سحاک و دیگران حلول کرده است. تناسخ یکی دیگر از عقاید حق،تاليف صديق صفي زاده، ناشر كتابخانه طهوری  کتاب شناسی فرقه اهل حق است(يارسيان) نويسنده مهري رحيمي،اسماعيل اذر  سایت sid. تناسخ عبارت از داخل شدن روح انسان پس از مرگ در بدن دیگر است ir ==پانویس=={{پانویس}} ==منابع==نویسنده : یاسمن شهري * تاریخ فرق و مذاهب اسلامی، رضا برنجکار، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. 1387. بر این اساس هر انسان متناسب فایلpdfپایگاه جامع فرق، ادیان و مذهب * سایتhttps://www.adyannet.com/fa/category/28* کتاب فرقه اهل حق،نويسنده علي گودرزي بروجردي،انتشارات علامه بحرانی* نگاهی نو به آیین اهل حق با اعمالی که در زندگی خویش انجام داده است، پس از مرگ وارد بدن خاصی که به منزله لباس جدید اوست می شود. روح نیکوکاران وارد بدن تیکه بر کتاب سرانجام،فایل pdf،سید هاشم اقاجری، هادی استخری* سایت ویکی پدیا [[رده:تاریخ فرق و لباس ثروتمندان ، و روح بدکاران وارد بدن فقرا میشود تا جزای کردار خویش را ببیند. هر انسانی پس از عوض کردن هزار جامه و لباس، هزار و یکمین جامه خود را که عبارت از بقا و ابدیت است خواهد پوشید. اهل حق معتقدند ارواح انبیاء در بدن بزرگان آنها وارد شده اند. (۲۲۲) قبلا دیدیم که اعتقاد به تناسخ و تقمص در نزد دروزیها هم رایج است . این اعتقاد در همه ادیان هندی و نیز برخی فلسفههای باستان همچون فلسفه فیثاغوری وجود داشته است و احتمالا از ادیان هندی وارد این گونه فرقه ها شده است. ادیان الهی با مساءله تناسخ سخت به مخالفت پرداخته.اند آن را عقیده ای باطل و بی پایه میدانند.مذاهب]]