اهل حق یا یارِسان به پیروان دین یاری گفته می‌شودکه به‌طور عمده در دو کشور ایران و عراق زندگی می‌کنند. آیینی با باورهای رازورانه (باطنی) که تاریخ دقیق شکل‌گیری آن مشخص نیست، ولی پیروان آن به ازلی و ابدی بودن این آیین باور دارند. این دین در دوره‌های مختلف تاریخی مراحل مختلفی را پشت سر گذاشته است. اگرچه قدمت قدیمی‌ترین متون مذهبی دین یاری تا سدهٔ چهارم هجری (دوره شاه خوشین) و قدمت برخی از نیایشگاه‌های آن به پیش از اسلام نیز می‌رسد، اما ساختار کنونی آن از سدهٔ نهم هجری و توسط سلطان سهاک بنیان نهاده شده است که این شخصیت در اعتقادات مردم یارسان بالاترین جایگاه را در نظام آیینی دارد اعتقادات نظری و برخی آداب و مناسک عملی در میان همگی جامعهٔ یارسان مشترک است، اما ممکن است بسته به اینکه سرسپردهٔ دین یاری در چه جغرافیایی زندگی کند، آداب و رسوم متفاوتی نیز در میان آن‌ها وجود داشته باشد. دین یاری نشانه‌هایی از تأثیر آموزه‌های ادیان مختلف را بر آموزه‌های عملی و برخی مبانی نظری خود نشان می‌دهد و شباهت‌هایی با دین‌های دیگر همچون: مهرپرستی، مانویت، یهودیت، مسیحیتو شیعه… در این دین به چشم می‌خورد با این

وجود دین یاری از اسلام، جدا است

[پیشینه]

پیشینه دین یارسیان:

در آذربایجان ایران پیروان یارسان را گاه گوران و گاه شاملو می‌نامند. شاملوها مردمی بودند که توسط امیرتیمور از شام به آذربایجان کوچانده‌شدند و در زمان صفویه به دین یارسان گرویدند. در آذربایجان همچنین مردم یارسان را قره‌قویونلو، گورنلر (به معنای بینندگان) و در ارومیه ابدال بنی نیز می‌نامند. همچنین در افغانستان و نیز در ترکیه به پیروان یارسان قزلباش گفته می‌شود، چرا که پیروان یارسان در آن منطقه در جنبش قزلباش‌ها شرکت کردند. در قزوین پیروان یارسان را کاکاوند(کاکه‌وند) و در مازندران خواجه‌وند می‌نامند، که نام دو ایل کُرد نیز هست. در زنجان پیروان یارسان را سر طالبی به معنای طالب اسرار و در خدابنده اووشار می‌نامند.برخی معتقدند استفاده از عنوان علی‌اللهی برای پیروان اهل حق اشتباه است و جریان علی اللهی در زمان علی بن ابی‌طالبتوسط عبدالله بن سبا تأسیس شد و پیروانش به الوهیت علی اعتقاد داشتند و این نام به سبب وجود بینش انسان‌خدایی در دین یارسان توسط اعراب و مسلمانان به پیروان یارسان به اشتباه اطلاق شده است.اما در برخی از منابع نیز، از علی اللهی به عنوان یکی از القاب اهل حق یاد شده.

در عراق به پیروان یارسان کاکه‌ای یا صارلی گفته می‌شد. صارلی‌ها که گروهی از یارسانیان ساکن موصل هستند، از شهرزور به آنجا آمده و خان موصل از استرداد آن‌ها جلوگیری کرده و آن‌ها را صارلی یعنی از آن خود خطاب کرده است.