اهل حق: تفاوت بین نسخهها
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
==تعریف== | ==تعریف== | ||
| − | اهل حق | + | اهل حق ، على اللهی ، سر سپردگان ، یارسان ، غلات ، نصیریه، علویان و.... نامهایی است برای افراد و گروههایی که در مورد امام على عليه السلام راه غلو را پیمودهاند و او را به درجه خدایی رسانیدهاند و برای خود آداب و رسون خاص وضع کرده اند. برخی از این گروهها حتی درباره رؤسای خود نیز غلو می کنند. در کشور ایران درباره این گروهها معمولا از اسامی اهل حق و علی اللهی می شود، گرچه خود آنها ترجیح می دهند که بر آنان اهل حق اطلاق شود و کلمات علی اللهی و غلات خوشایندشان |
| − | + | استفاده | |
| + | نیست. در ترکیه به این گروه بکتاشی و علوی و در سوریه نصریه و علویان می گویند. | ||
| + | پیروان این مذاهب در کشورهای ایران، عراق، ترکیه، آلبانی، سوریه، افغانستان و کشورهای آسیای میانه پراکنده شده اند. در | ||
| + | ایران اکثر اهل حق در استان کرامنشاه زندگی میکنند هرچند در مناطق دیگر نیز طوایفی از اهل حق وجود دارند. ایران اکثر اهل حق در استان کرامنشاه زندگی میکنند هر چند در مناطق دیگر نیز طوایفی از اهل حق وجود دارند.(۲۰۸) گروههای مختلف اهل حق ، در آرا و عقاید و آداب و رسوم اختلافات زیادی دارند تا آنجا که به راحتی نمیتوان اهل کوفه را فرقه | ||
| + | و مذهبی واحد دانست برخی از آنان صریحا امام علی علیه السلام را خدا می دانند برخی دیگر که شیطان پرست نامیده می شوند شیطان را تقدیس می کنند و حرامهای الهی را حلال دانند و مخالف طهارت و .عبادتند همچنین گروهی از اهل حق خود را | ||
| + | می | ||
| + | اهل حق مسلمان و شیعه اثنی عشریه معرفی کرده و سعی میکنند تا عقاید خود را با عقاید امامیه هماهنگ سازند و به شریعت و | ||
| + | اعمال و عبادات اسلامی پایبندند. | ||
| − | + | پیشینه== | |
| − | |||
پیشینه دین یارسیان: | پیشینه دین یارسیان: | ||
مردم اهل حق با نامهای مختلفی شناخته میشوند. اگرچه در متون دینی بیش از هر نامی از نام یارسان و یاری استفاده شده و پیروان این دین نیز خود را با نام یار میشناسند، اما در مناطق مختلف نامهای مختلفی مانند اهل حق، کاکهای، صارلی، طایفه، طایفهسان،گوران، قلخانی، قزلباش، نیازی، اهل نیاز، اهل سر، سرطالبی، شاملو، خواجهوند، غلات، علیاللّهی و … از جانب غیریارسانیان بر روی آنها گذاشته شده است. بیشتر این نامها نه به خود دین، بلکه به پیروان آن اشاره دارد و برخی از آنها مانند شیطانپرست، خروسکشان یا چراغ سیندرن نامهایی مغرضانه و بعضاً حتی توهینآمیز محسوب می شود. | مردم اهل حق با نامهای مختلفی شناخته میشوند. اگرچه در متون دینی بیش از هر نامی از نام یارسان و یاری استفاده شده و پیروان این دین نیز خود را با نام یار میشناسند، اما در مناطق مختلف نامهای مختلفی مانند اهل حق، کاکهای، صارلی، طایفه، طایفهسان،گوران، قلخانی، قزلباش، نیازی، اهل نیاز، اهل سر، سرطالبی، شاملو، خواجهوند، غلات، علیاللّهی و … از جانب غیریارسانیان بر روی آنها گذاشته شده است. بیشتر این نامها نه به خود دین، بلکه به پیروان آن اشاره دارد و برخی از آنها مانند شیطانپرست، خروسکشان یا چراغ سیندرن نامهایی مغرضانه و بعضاً حتی توهینآمیز محسوب می شود. | ||
نسخهٔ ۱۱ آوریل ۲۰۲۵، ساعت ۰۸:۱۷
تعریف
اهل حق ، على اللهی ، سر سپردگان ، یارسان ، غلات ، نصیریه، علویان و.... نامهایی است برای افراد و گروههایی که در مورد امام على عليه السلام راه غلو را پیمودهاند و او را به درجه خدایی رسانیدهاند و برای خود آداب و رسون خاص وضع کرده اند. برخی از این گروهها حتی درباره رؤسای خود نیز غلو می کنند. در کشور ایران درباره این گروهها معمولا از اسامی اهل حق و علی اللهی می شود، گرچه خود آنها ترجیح می دهند که بر آنان اهل حق اطلاق شود و کلمات علی اللهی و غلات خوشایندشان
استفاده نیست. در ترکیه به این گروه بکتاشی و علوی و در سوریه نصریه و علویان می گویند. پیروان این مذاهب در کشورهای ایران، عراق، ترکیه، آلبانی، سوریه، افغانستان و کشورهای آسیای میانه پراکنده شده اند. در ایران اکثر اهل حق در استان کرامنشاه زندگی میکنند هرچند در مناطق دیگر نیز طوایفی از اهل حق وجود دارند. ایران اکثر اهل حق در استان کرامنشاه زندگی میکنند هر چند در مناطق دیگر نیز طوایفی از اهل حق وجود دارند.(۲۰۸) گروههای مختلف اهل حق ، در آرا و عقاید و آداب و رسوم اختلافات زیادی دارند تا آنجا که به راحتی نمیتوان اهل کوفه را فرقه و مذهبی واحد دانست برخی از آنان صریحا امام علی علیه السلام را خدا می دانند برخی دیگر که شیطان پرست نامیده می شوند شیطان را تقدیس می کنند و حرامهای الهی را حلال دانند و مخالف طهارت و .عبادتند همچنین گروهی از اهل حق خود را می اهل حق مسلمان و شیعه اثنی عشریه معرفی کرده و سعی میکنند تا عقاید خود را با عقاید امامیه هماهنگ سازند و به شریعت و اعمال و عبادات اسلامی پایبندند.
پیشینه== پیشینه دین یارسیان: مردم اهل حق با نامهای مختلفی شناخته میشوند. اگرچه در متون دینی بیش از هر نامی از نام یارسان و یاری استفاده شده و پیروان این دین نیز خود را با نام یار میشناسند، اما در مناطق مختلف نامهای مختلفی مانند اهل حق، کاکهای، صارلی، طایفه، طایفهسان،گوران، قلخانی، قزلباش، نیازی، اهل نیاز، اهل سر، سرطالبی، شاملو، خواجهوند، غلات، علیاللّهی و … از جانب غیریارسانیان بر روی آنها گذاشته شده است. بیشتر این نامها نه به خود دین، بلکه به پیروان آن اشاره دارد و برخی از آنها مانند شیطانپرست، خروسکشان یا چراغ سیندرن نامهایی مغرضانه و بعضاً حتی توهینآمیز محسوب می شود. در آذربایجان ایران پیروان یارسان را گاه گوران و گاه شاملو مینامند. شاملوها مردمی بودند که توسط امیرتیمور از شام به آذربایجان کوچاندهشدند و در زمان صفویه به دین یارسان گرویدند. در آذربایجان همچنین مردم یارسان را قرهقویونلو، گورنلر (به معنای بینندگان) و در ارومیه ابدال بنی نیز مینامند. همچنین در افغانستان و نیز در ترکیه به پیروان یارسان قزلباش گفته میشود، چرا که پیروان یارسان در آن منطقه در جنبش قزلباشها شرکت کردند. در قزوین پیروان یارسان را کاکاوند(کاکهوند) و در مازندران خواجهوند مینامند، که نام دو ایل کُرد نیز هست. در زنجان پیروان یارسان را سر طالبی به معنای طالب اسرار و در خدابنده اووشار مینامند.برخی معتقدند استفاده از عنوان علیاللهی برای پیروان اهل حق اشتباه است و جریان علی اللهی در زمان علی بن ابیطالبتوسط عبدالله بن سبا تأسیس شد و پیروانش به الوهیت علی اعتقاد داشتند و این نام به سبب وجود بینش انسانخدایی در دین یارسان توسط اعراب و مسلمانان به پیروان یارسان به اشتباه اطلاق شده است.اما در برخی از منابع نیز، از علی اللهی به عنوان یکی از القاب اهل حق یاد شده. در عراق به پیروان یارسان کاکهای یا صارلی گفته میشد. صارلیها که گروهی از یارسانیان ساکن موصل هستند، از شهرزور به آنجا آمده و خان موصل از استرداد آنها جلوگیری کرده و آنها را صارلی یعنی از آن خود خطاب کرده است. علاوه بر این لفظ اهل حق نیز که توسط غیریارسانیان به پیروان این دین اطلاق میشود، در واقع از واژگان صوفیه است و به کسی اطلاق میشود که از مراحل شریعت و طریقت و معرفت گذر کرده و به بالاترین مرحلهٔ سلوک یعنی حقیقت رسیده است. در واقع اهل حق عنوانی است که صوفیه به یارسان داده و منظور از آن قرار داشتن پیروان یارسان در مرحلهٔ حقیقت است. بهطور کلی تمام این نامها به پیروان این دین اطلاق میشود و نام خود دین یارسان یا دین یاری است.
پراکندگی
پراکندگی پیروان یارسیان: به گفتهٔ دائرةالمعارف تشیع، گروهی دیگر خود را تابع مذهب شیعه اثنی عشری جعفری میدانند و معتقدند آئین حقیقت، دین نیست و مسلک اهل حق تابع مذهب اثنی عشری جعفری است.به گفتهٔ تحفه ناصری، پیروان اهل حق به نامهای مختلف اهل حق، یارسان، نصیری، اهل طایفه، علیاللهی و شیطانپرستمعروفاند.اما پیروان این آئین میگویند آنها یارسان یا اهل حق هستند و گروهی، به اشتباه آنان را علیاللهی یا شیطانپرست میخوانند.بر اساس نگاهی به تاریخ و فلسفه اهل حق یارسان نام بومی و ایرانی پیروان دین اهل حق یا همان علی اللهی است. پیروان کیش یارسان که فارس زبانان آنها را بیشتر به نام علیاللهی میشناسند بیشتر ساکن بخش باختری استان کرمانشاه ایرانهستند. کیش یارسان آمیزهای است از دینهای زرتشتی و بوداییو اسلام. آنها مانند بوداییان به وازایش باور دارند یعنی بر این باورند که ما پس از مرگ در پیکر دیگری دوباره زاییده میشویم. مناطق گوران و لرستان مرکز اصلی پیدایش آئین یارسان یا اهل حق است.
گسترش در دین
پیشینه پیروان این مسلک در استان کرمانشاه با قومیت کرد و لک میباشد ولی اقلیتی را از بین اقوام آذری، فارسی زبانان و مردم لر تشکیل میدهند.جمعیت پیروان اهل حق در ایران در حدود یک و نیم میلیون برآورد میشود.
وضعیت یارسانیها در دوره جمهوری اسلامی
دین یارسان از سوی جمهوری اسلامی به رسمیت شناخته نمیشود حقوق انسانی یارسانیها نیز به دلیل اهل کتابنبودن پایمال میشود.به گونهای که برخیشان به نشانه اعتراض به نقض حقوقشان خود را آتش زده و جان میبازند.
منابع
مردانی، محمد، سیری کوتاه در مرام اهل حق صدیق صفیزاده، دانشنامه نامآوران یارسان مینورسکی، سه گفتار تحقیقی در آیین اهل حق تحفه ناصری در تاریخ و جغرافیای کردستان صفیزاده نورعلی الهی
صفیزاده
دائرةالمعارف تشیع
