۱۱۵
ویرایش
تغییرات
بدون خلاصه ویرایش
{{تاریخ فرق و مذاهب اسلامی}}جعبه اطلاعات فرقه| عنوان = معتزلهنویسنده: | تصویر =[[کاربرپرونده:Dastyarکتاب معتزله.jpg|فاطمه دستیاربندانگشتی]]| توضیح تصویر =کتاب معتزله|مؤسس = واصل بن عطا| گرایش = سنی| گستره جغرافیایی = بصره، بغداد| علل پیدایش =| نامهای دیگر = قدریه| فرقهها = کلامی| باورها = عقلگرایی}}
'''اعتزال''' بهمعنای کنارهگیری است و در تاریخ اسلام بر دو گروه اطلاق شدهاست. نخست، گروهی از صحابه که پس از خلافت [[امام علی علیهالسلام]] از همراهی یا مقابله با او در جنگها خودداری کردند، از جمله [[عبدالله بن عمر]]، [[محمد بن مسلمه]]، [[اسامه بن زید]] و [[سعد بن ابی وقاص]]. اینان بهسبب کنارهگیری از امام و امت، «معتزله» خوانده شدند.
<br>
معتزله با تأکید بر «عدل» و «توحید»، به «اصحاب عدل و توحید» معروف شدند و از آنان با عنوان «[[قدریه]]» نیز یاد شدهاست<ref>الملل و النحل،34.</ref> زیرا معتزله ادامۀ طبیعی برای قدریه به شمار میروند، چرا که باورهای مشترک بسیاری با یکدیگر دارند<ref>معتزله، ویکیشیعه.</ref>.
==پیدایش==
[[پرونده:Download.jpg|بندانگشتی]]
نخستین جرقههای شکلگیری مکتب معتزله، به کنارهگیری [[واصل بن عطا]] از حلقه درس [[حسن بصری]] بازمیگردد. بهنقل از [[شهرستانی]]، روزی در مجلس حسن بصری درباره حکم مرتکب کبیره پرسشی مطرح شد. گروهی چون [[خوارج]] (وعیدیه) او را کافر میدانستند و [[مرجئه]] بر این باور بودند که گناه به ایمان آسیب نمیزند. پیش از پاسخ حسن بصری، واصل بن عطا نظر خود را چنین بیان کرد: «مرتکب کبیره نه مؤمن است و نه کافر، بلکه در جایگاهی میان این دو قرار دارد». سپس از مجلس کناره گرفت و در کنار ستونی به شرح دیدگاه خود پرداخت. حسن بصری در واکنش گفت: «واصل از ما کناره گرفت»؛ از آن پس، او و پیروانش به «معتزله» شهرت یافتند<ref>آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی،63.</ref>.
{{تاریخ فرق و مذاهب اسلامی}}
==عقاید مهم==
==پراکندگی جمعیت==
مکتب اعتزال در آغاز در [[بصره]] شکل گرفت و رشد یافت، اما در اواخر سده دوم هجری، با مهاجرت [[بشر بن معتمر]] به [[بغداد]] و تأسیس مدرسهای معتزلی در آنجا، این مکتب به پایتخت عباسیان نیز راه یافت. معتزله بغداد با تأثیرپذیری از آراء شیعه، در برخی اصول با معتزله بصره تفاوت داشتند و به شیعه نزدیکتر بودند<ref>آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی،64.</ref>.
این مکتب، افزون بر دو شاخه اصلی بغداد و بصره، به بیش از بیست گروه تقسیم شد که با وجود اتفاق نظر در پنج اصل بنیادین آن، در بیشتر مسائل دیگر اختلاف نظر داشتند<ref>فرقه معتزله، ویکیفقه.</ref>.
==منابع==
نویسنده: [[کاربر:Dastyar|فاطمه دستیار]]
* آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی، رضا برنجکار، قم: نشر طه، 1387، فایل pdf.
* الملل و انحل، ابوالفتح محمد بن عبدالکریم شهرستانی، ترجمه افضلالدین صدرترکه اصفهانی، تصحیح سیدمحمدرضا جلالی نائینی، چاپخانه تابان، ۱۳۳۵، چاپ دوم.
* معتزله، دانشنامه اسلامی.
* معتزله، ویکیشیعه.
* فرقه معتزله، ویکیفقه.
[[رده:فرق و مذاهب اسلامی]]