== تعریف ==علویه یا نصیریه یکی برخى مانند ابوالفداء در تاریخ خود مدعى هستند که این نام از مذهب های منشعب نام نصیر، غلام و مولاى آزاد شده از [[شیعهعلى‏ بن ابى ‏طالب علیه ‏السلام]] گرفته شده است که بزرگترین اقلیت دینی را در [[سوریه]] تشکیل می دهند. این مذهب از آن دسته مذهب ‏‌هایى است که با عمرى حدود هزار سال، تا امروز نیز دوام یافته و او در بخش وسیعى از آسیاى غربى، به ‏ویژه شمال غرب سوریه پراکنده است. شاید شناسایى تاریخى قرن سوم هجری ادعای بابیت کرد و عقاید هیچ مذهبى از مذه‏ب هاى اسلامى به‏ اندازه شناسایى نصیریه دشوار نباشد. شرایط تاریخى، انزواى اجتماعى در طول چندین قرن، شرایط جغرافیایى مناطق سکونت آنان، باطنى گرایى و پنهان کارى نزد این مذهب و نیز دشمنى و دروغ‏گویى برخى مورخان و صاحبان کتاب‏‌هاى فرق، مهم‏ترین علل این صعوبت است. آن‏چه تحمل این دشوارى و وارد شدن به میدان شناسایى تاریخى و عقیدتى این مذهب را ضرورى مى‏سازد خروج شگفت‏ انگیز و تدریجى این جماعت دیدگاه‌های باطمی خاصی داشت که از انزوا در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادى و نقش آفرینى وسیع آنان در تحولات منطقه غرب آسیا، به ‏ویژه سرزمین سوریه استسوی شیعیان طرد شد.

=== علت نام گذاری ===نصیریه که با نام «علویان» نیز شناخته مى‏شود بخشى از پیکر جهان تشیع است که بیشتر مورخان و علماى علم نویسندگان ملل و نحل ظهور آن پیدایش این مذهب را به در قرن سوم هجرى و زمان حیات [[هجری دانسته‎ اند. این فرقه در دوره امام حسن عسکرى علیه‏ السلام]] پیشواى یازدهم شیعیان عسکری(ع) یا دوران [[غیبت صغرا]] نسبت مى‏دهنددر عراق شکل گرفت.نصیریه این فرقه به ضم نون و فتح صاد، صفت نسبی است؛ انتساب به نصیر یا نصیری. درباره نصیر نیز دیدگاه های مختلفی وجود دارد که مهمترین آن، انتساب به فردی به نام [[ابن نصیرمحمد بن نُصیر]] است. البته درباره دلیل نام گذاری و ریشه کلمه نصیریه دیدگاه های متعدد و متفاوتی وجود دارد<ref> .محمدبن عبدالکریم شهرستانى، الملل و النحل، ج 1، ص 192.</ref> برخى مانند ابوالفداء در تاریخ خود مدعى هستند که این نام از نام نصیر، غلام و مولاى آزاد شده نزدیکان [[على‏ بن ابى ‏طالب علیه ‏السلامامام هادی(ع)]] گرفته شده استنظر دیگر، سابقه آن‏ها را و بنابر برخی منابع از این هم عقب‏ تر مى ‏برد و مدعى است که دلیل نام‏گذارى نصیریه، به دوران فتوحات و فتح [[شام]] مربوط اصحاب امام حسن عسکری(ع) منتسب است.<ref>ابوموسى حریرى، العلویون النصیریون، ص 29-30.<https://ref>  نصیریه را انصاریه و علویه نیز مى‏گویندfa.<ref>محمدجواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامى، ص 442wikishia.<net/ref> در دوران ما این مذهب به علویان معروف‏ اند. دراین ‏باره، دو نظر نیز وجود دارد: یک نظر مى‏گوید که نصیرى‏ ها از ابتدا به علویان معروف بوده‏ اند و علت اصلى اطلاق نام نصیریه به علویان همان علت است که به موجب آن به شیعه [[رافضى]]، [[سبئیه]] و ... گفته‏ اند و آن به قصد دشمنى و تشنیع بوده که فراوان اتفاق افتاده است. و نظر دیگر این‏که، واقعیت این است که این فرقه همواره به عنوان نصیریان شناخته شده است؛ نامى که بر وجود مذهبى در قرن سوم هجرىview/نهم میلادى دلالت دارد. علاوه براین، باید این نکته نیز خاطر نشان شود که علوى، اصطلاحى عمومى است و غالبا به همه شیعیانى اطلاق مى‏شود که از على علیه‏ السلام متابعت کرده و معتقدند او وارث و جانشین [[پیامبر صلى‏ الله‏ علیه‏ و‏آله]] در رهبرى جامعه مسلمانان مى‏ باشد.<ref>هاشم عثمان، تاریخ العلویین، وقائع و احداث، ص 15.%D8%B9%D9%84%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87)</ref>

وقتى بر اساس گزارش‎ منابع رجالی در دوران امام هادی(ع) انحرافاتی از تاریخ علویان سوریه سخن مى‏گوییم، نمى‏توانیم خود را در روایت‏‌هاى سنتى و حکایت‏‌هاى تاریخى محمد بن نصیر آشکار گردید که برخى منابع منجر به تبری امام از وی و مآخذ ارائه مى‏ نمایند محصور نماییمطرد او شد. تاریخ این جامعه گرچه هزار سال عمر دارد، اما حقیقت این است که جز یکى دو قرن اخیر، باقى آن وضعیت در دوره امام حسن عسکری (ع) نیز ادامه یافت. انحرافات وی در دوره امام حسن عسکری بر غلو در حق ائمه (ع) متمرکز بود. بنیان‌گذار مذهب نصیریه در انزوا دوره غیبت صغری، ادعای [[بابیت]] و عزلت محض گذشته است، به‏‌گونه‏‌اى که در منابع قرن‌‏هاى مختلف [[سفارت]] [[امام زمان(عج)]] کرد. بر اساس این، او مدعی شده بود [[محمد بن عثمان عمری]] دومین نائب از آنان کمتر سخن رفته [[نواب اربعه]] امام زمان(عج) است. البته تردیدى نیست که این جماعت با توجه اقدام وی موجب شد از حلقه نزدیکان امام منع شود. ابن نصیر پس از مطرود شدن، ادعای نبوت و الوهیت کرد. او به اعتقادات [[تناسخ]] معتقد بود و تفکراتشان درباره امام هادی غلو کرده، ادعای ربوبیت وی را مطرح می‌‎کرد.<ref>فریدمن، یارون. نصیری ها-علوی‌ها، انتشارات بریل،2010.</ref> این گروه در کوه‌های شمال غرب سوریه ساکن شدند و نیز حضور طی قرون در مناطق استراتژیک حاشیه جهان اسلامی و حساس به لحاظ نظامى تحت فشار حکومت های عباسیان و سیاسى، بایستى نقش غیر قابل انکارى در دوره‏ هاى مختلف، به‏ ویژه درتاریخ منطقه سواحل شام بازى کرده باشندعثمانی ها زندگی کردند. به هر حال، تشتت گزارش ‏هاى تاریخى درباره این جامعه که تا اختلاف کم‏ نظیر در ضبط نام این جماعت پیش رفته است از یک سو، و عدم وجود تاریخ‌‏هاى محلى ویژه مناطق سواحل شمال شام دوران استعمار فرانسه، علویان فرصت حضور در جریان تاریخ‌‏نگارى اسلامى ارتش و نیز خشم و نفرت عمومى حکومت‌‏ها هادهای دولتی را پیدا کردند که باعث ارتقای موقعیت اجتماعی آنان شد. با روی کار آمدن [[حافظ اسد]] 1970 و بعضا توده ‏هاى مردم به‏ ویژه اهل سنت نسبت به این جامعه، به خصوص پس از قرن ششم او [[بشار اسد]]، علویان به بعد از سوى دیگر، باعث مکتوم ماندن نقش و فعالیت‏ هاى این گروه در حیات سیاسى ـ اجتماعى منطقه شده استجایگاه سیاسی بی سابقه ای رسیدند.<ref>دایرة المعارف اسلام، چاپ دوم.</ref>

پس از ابن نصیر، [[محمد بن جندب]] جانشین وی شد اطلاعات تاریخی در مورد او موجود نیست. بعد از ابن جندب نیز [[محمد جنان جنبلانی]] که بعدها طریقت [[جنبلانیه]] را در [[تصوف]] پایه‌گذاری کرد جانشین وی شد.<ref>غالب طویل، تاریخ العلویین، ص۲۵۸؛ موسی، پیدایش نصیریان، ص۱۰۷-۱۲۲؛ حریری، العلویون النصیریون، ص۳۰-۳۱.</ref>

هم‌اکنون علوی‌ها بیشتر در سواحل سوریه و استان [[ختای]] در [[ترکیه]] متمرکز هستند. به‌طور تقریبی سیزده درصد جمعیت سوریه علوی هستند. در سوریه آن‌ها قدرت سیاسی قابل توجهی را به دست آورده‌اند. آن‌ها از زمان سرپرستی [[فرانسه]] بر سوریه مقامات مهمی در ارتش به دست آورده و با به قدرت رسیدن [[حزب بعث]] در سال ۱۹۶۳ موقعیت بهتری به دست آوردند اما پس از رسیدن [[حافظ اسد]] به قدرت بود که جایگاه آن‌ها کاملاً مستحکم شد. از بین ۳۳ افسر نظامی ارشد منتخب حافظ اسد برای فرماندهی نیروهای مسلح، و سرویس‌های امنیتی و اطلاعاتی بین سال‌های ۱۹۷۰ تا ۱۹۹۷ حداقل ۱۹ نفر علوی بوده‌اند. با این حال به نظر نمی‌رسد وضعیت سیاسی اجتماعی علوی‌ها در جامعه سوریه به‌طور کلی بهبود قابل توجهی کرده باشد.<ref>غالب طویل، تاریخ العلویین، ص۵۲۱-۵۲۳.</ref>  

نصیریه از منظر تاریخی و در نگاه منابع ملل و نحل جزء فرق [[غلات ]] شیعه طبقه بندی شده‎ اند. بیشتر منابع، این مذهب را از مذهب‌های غالی منشعب از [[امامیه]] در دوران غیبت صغری به شمار آورده‌اند.<ref>بروند اعلم، جامعه علویان سوریه، ص۱۲۱ و ۱۲۲.</ref> باورهای دینی نصیریه آمیزه ای از شیعه، [[تصوف]] و مفاهیم رازآلود است که غالبا به صورت درونی و محرمانه منتقل میشود.<ref>فریدمن، یارون. نصیری-علوی ها، انتشارات بریل،2010.</ref>

خود علویان معتقدند که علی‌رغم توجه به مقام علی بن ابی‌طالب (ع) اما آنها هرگز مقام ربوبیت و خلقت جهان را به حضرت علی (ع) نداده اند.<ref>https://ana.ir/</ref> با این حال، برخی این عقاید را مربوط به گذشته دانسته و معتقدند نصیریه امروز چنین اعتقادی ندارند. طبق گفته این افراد، امروزه كساني از نصيريه که در مقابل در دوره معاصر شمار زیادی از گروه ‎های علوی سوريه و لبنان زندگي ‌مي‌كنند، خود را شيعه دوازده امامي دانسته و خود را ملتزم به اجرای احکام "علويّون" معرفي كرده و موارد بالا مثل [[تناسخ]] و شریعت اسلام می‎دانند غلو را ردّ كرده و هرگونه اباحه اعتقادات شيعه اماميّه را كاملاً قبول داشته و اعتقاد به مي‌گويند: محمد بن نصير نميري، رئيس فرقه [[حلولنميريه]] بوده و در ميان نصيريه و علويّون فقط عدّة‌ كمي غلو كرده‌ و تناسخ ائمه را باطل می‎شمارند. این وضعیت جدید تا حدی است که برخی مدعی‎اند نصیریه مذهبی است که دچار استحاله شده است؛ زیرا آنچه امروز خدا دانسته و به عنوان عقاید علویان شناخته می‎شود، کمتر شباهتی به گزارش منابع قدیمی فرق در باب فرقه نصیریه دارد[[تناسخ]] اعتقاد داشته اند.<ref>جوادی، نصیریه، علویان و شیعه اثنی عشری، فصلنامه طلوع، ش۷، پاییز۱۳۸۲، ص۷۸.</ref>

* محمدجواد مشکور. «فرهنگ فرق اسلامی ص ۴۴۲»» * کمال الدین، صدوق، ج‏2. * شهرستانی، الملل و النحل. * بغدادی، عبدالقادر، الفرق بین الفرق.