علویه یا نصیریه یکی برخى مانند ابوالفداء در تاریخ خود مدعى هستند که این نام از مذهب های منشعب نام نصیر، غلام و مولاى آزاد شده از [[شیعهعلى‏ بن ابى ‏طالب علیه ‏السلام]] گرفته شده است که بزرگترین اقلیت دینی را در [[سوریه]] تشکیل می دهند. این مذهب از آن دسته مذهب ‏‌هایى است که با عمرى حدود هزار سال، تا امروز نیز دوام یافته و او در بخش وسیعى از آسیاى غربى، به ‏ویژه شمال غرب سوریه پراکنده است. شاید شناسایى تاریخى قرن سوم هجری ادعای بابیت کرد و عقاید هیچ مذهبى از مذه‏ب هاى اسلامى به‏ اندازه شناسایى نصیریه دشوار نباشد. شرایط تاریخى، انزواى اجتماعى در طول چندین قرن، شرایط جغرافیایى مناطق سکونت آنان، باطنى گرایى و پنهان کارى نزد این مذهب و نیز دشمنى و دروغ‏گویى برخى مورخان و صاحبان کتاب‏‌هاى فرق، مهم‏ترین علل این صعوبت است. آن‏چه تحمل این دشوارى و وارد شدن به میدان شناسایى تاریخى و عقیدتى این مذهب را ضرورى مى‏سازد خروج شگفت‏ انگیز و تدریجى این جماعت دیدگاه‌های باطمی خاصی داشت که از انزوا در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادى و نقش آفرینى وسیع آنان در تحولات منطقه غرب آسیا، به ‏ویژه سرزمین سوریه استسوی شیعیان طرد شد.

== پیدایش ==نصیریه که با نام «علویان» نیز شناخته مى‏شود بخشى از پیکر جهان تشیع است که بیشتر مورخان و علماى علم نویسندگان ملل و نحل ظهور آن پیدایش این مذهب را به در قرن سوم هجرى و زمان حیات [[هجری دانسته‎ اند. این فرقه در دوره امام حسن عسکرى علیه‏ السلام]] پیشواى یازدهم شیعیان عسکری(ع) یا دوران غیبت صغرا در عراق شکل گرفت. این فرقه به [[غیبت صغرامحمد بن نُصیر]] نسبت مى‏دهند.نصیریه به ضم نون و فتح صاد، صفت نسبی است؛ انتساب به نصیر یا نصیری. درباره نصیر نیز دیدگاه های مختلفی وجود دارد که مهمترین آن، انتساب به فردی به نام از نزدیکان [[ابن نصیرامام هادی(ع)]] و بنابر برخی منابع از اصحاب امام حسن عسکری(ع) منتسب است. البته درباره دلیل نام گذاری و ریشه کلمه نصیریه دیدگاه های متعدد و متفاوتی وجود دارد<ref> https://fa.محمدبن عبدالکریم شهرستانى، الملل و النحل، ج 1، ص 192wikishia.net/view/%D8%B9%D9%84%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87)</ref>

برخى مانند ابوالفداء به اعتقاد علویون دلیل اینکه به علویون نصیریه می‌گویند این است که در تاریخ خود مدعى هستند اثناء [[جنگ‌های صلیبی]] به کوه‌های [[نصیرۀ]] سوریه پناه بردند و [[امویان]] به جهت تحقیر، آنان را نصیریه نامیدند. برخی برآنند که نصیریه به این جهت به این نام خوانده می‌شوند که آنان از نام نصیر، غلام و مولاى آزاد شده احفاد [[على‏ بن ابى ‏طالب علیه ‏السلامانصار]] گرفته شده استنظر دیگر، سابقه آن‏ها را و از این هم عقب‏ تر مى ‏برد و مدعى است شیعیان علی علیه السلام بودند که دلیل نام‏گذارى نصیریه، به دوران فتوحات از ظلم و فتح جور [[شامحکومت عثمانی]] مربوط استبه این مناطق پناه آوردند.<ref>ابوموسى حریرى، العلویون النصیریون، ص 29-30.فرق و مذاهب اسلامی، ص97</ref>

بیشتر مورخان == سیر تاریخی ==بر اساس گزارش‎ منابع رجالی در دوران امام هادی(ع) انحرافاتی از محمد بن نصیر آشکار گردید که منجر به تبری امام از وی و نویسندگان ملل و نحل پیدایش طرد او شد. این مذهب را وضعیت در قرن سوم هجری دانسته‎ انددوره امام حسن عسکری (ع) نیز ادامه یافت. این فرقه انحرافات وی در دوره امام حسن عسکریبر غلو در حق ائمه (ع) یا دوران متمرکز بود. بنیان‌گذار مذهب نصیریه در دوره غیبت صغرا در عراق شکل گرفتصغری، ادعای [[بابیت]] و [[سفارت]] [[امام زمان(عج)]] کرد. این فرقه به بر اساس این، او مدعی شده بود [[محمد بن نُصیرعثمان عمری]] دومین نائب از نزدیکان [[نواب اربعه]] امام هادیزمان(ععج)است. این اقدام وی موجب شد از حلقه نزدیکان امام منع شود. ابن نصیر پس از مطرود شدن، ادعای نبوت و الوهیت کرد. او به [[تناسخ]] معتقد بود و بنابر برخی منابع از اصحاب درباره امام حسن عسکری(ع) منتسب استهادی غلو کرده، ادعای ربوبیت وی را مطرح می‌‎کرد.<ref>فریدمن، یارون. نصیری ها-علوی‌ها، انتشارات بریل،2010.</ref>

پس از ابن نصیر، [[محمد بن جندب]] جانشین وی شد اطلاعات تاریخی در مورد او موجود نیست. بعد از ابن جندب نیز [[محمد جنان جنبلانی]] که بعدها طریقت [[جنبلانیه]] را در [[تصوف]] پایه‌گذاری کرد جانشین وی شد.<ref>غالب طویل، تاریخ العلویین، ص۲۵۸؛ موسی، پیدایش نصیریان، ص۱۰۷-۱۲۲؛ حریری، العلویون النصیریون، ص۳۰-۳۱.</ref>

هم‌اکنون علوی‌ها بیشتر در سواحل سوریه و استان [[ختای]] در [[ترکیه]] متمرکز هستند. به‌طور تقریبی سیزده درصد جمعیت سوریه علوی هستند. در سوریه آن‌ها قدرت سیاسی قابل توجهی را به دست آورده‌اند. آن‌ها از زمان سرپرستی [[فرانسه]] بر سوریه مقامات مهمی در ارتش به دست آورده و با به قدرت رسیدن [[حزب بعث]] در سال ۱۹۶۳ موقعیت بهتری به دست آوردند اما پس از رسیدن [[حافظ اسد]] به قدرت بود که جایگاه آن‌ها کاملاً مستحکم شد. از بین ۳۳ افسر نظامی ارشد منتخب حافظ اسد برای فرماندهی نیروهای مسلح، و سرویس‌های امنیتی و اطلاعاتی بین سال‌های ۱۹۷۰ تا ۱۹۹۷ حداقل ۱۹ نفر علوی بوده‌اند. با این حال به نظر نمی‌رسد وضعیت سیاسی اجتماعی علوی‌ها در جامعه سوریه به‌طور کلی بهبود قابل توجهی کرده باشد.<ref>غالب طویل، تاریخ العلویین، ص۵۲۱-۵۲۳.</ref>  

نصیریه از منظر تاریخی و در نگاه منابع ملل و نحل جزء فرق [[غلات ]] شیعه طبقه بندی شده‎ اند. بیشتر منابع، این مذهب را از مذهب‌های غالی منشعب از [[امامیه]] در دوران غیبت صغری به شمار آورده‌اند.<ref>بروند اعلم، جامعه علویان سوریه، ص۱۲۱ و ۱۲۲.</ref> باورهای دینی نصیریه آمیزه ای از شیعه، [[تصوف]] و مفاهیم رازآلود است که غالبا به صورت درونی و محرمانه منتقل میشود.<ref>فریدمن، یارون. نصیری-علوی ها، انتشارات بریل،2010.</ref>

در مقابل در دوره معاصر شمار زیادی از گروه ‎های علوی خود را ملتزم به اجرای احکام و شریعت اسلام می‎دانند و هرگونه اباحه و اعتقاد به [[حلول]] و تناسخ را باطل می‎شمارند. این وضعیت جدید تا حدی است که برخی مدعی‎اند نصیریه مذهبی است که دچار استحاله شده است؛ زیرا آنچه امروز به عنوان عقاید علویان شناخته می‎شود، کمتر شباهتی به گزارش منابع قدیمی فرق در باب فرقه نصیریه دارد.<ref>جوادی، نصیریه، علویان و شیعه اثنی عشری، فصلنامه طلوع، ش۷، پاییز۱۳۸۲، ص۷۸.</ref> خود علویان معتقدند که علی‌رغم توجه به مقام علی بن ابی‌طالب (ع) اما آنها هرگز مقام ربوبیت و خلقت جهان را به حضرت علی (ع) نداده اند.برخی معتقدند تعالیم نصیریه عبارت است از التقاط عناصر شیعه و مسیحیت و باورهای زرتشتی و مهرپرستی ایران پیش از اسلام. چرا که به عقیده گروهی از ایشان، خدا، ذات یگانه‌ای است مرکب از سه اصل لا یتجزی به نامهای<ref>https: معنی، اسم، باب و این تثلیث به نوبت در وجود انبیاء مجسم و متجلی گشته است و آخرین تجسم با ظهور اسلام مصادف شد و آن ذات یگانه در تثلیث لا یتجزایی در وجود علی(ع) و محمد(ص) و [[سلمان فارسی]] تجسم یافت. با این حال، برخی این عقاید را مربوط به گذشته دانسته و معتقدند نصیریه امروز چنین اعتقادی ندارند. طبق گفته این افراد، امروزه كساني از نصيريه که در سوريه و لبنان زندگي ‌مي‌كنند، خود را شيعه دوازده امامي دانسته و خود را "علويّون" معرفي كرده و موارد بالا مثل تناسخ و غلو را ردّ كرده و اعتقادات شيعه اماميّه را كاملاً قبول داشته و مي‌گويند: محمد بن نصير نميري، رئيس فرقه نميريه بوده و در ميان نصيريه و علويّون فقط عدّة‌ كمي غلو كرده‌ و ائمه را خدا دانسته و به تناسخ اعتقاد داشته اند//ana.ir/</ref>

* محمدجواد مشکور. «فرهنگ فرق اسلامی ص ۴۴۲»»

* کمال الدین، صدوق، ج‏2، ص 485ج‏2. * شهرستانی، الملل و النحل. * بغدادی، عبدالقادر، الفرق بین الفرق.