ظهور این فرقه، نتیجه اختلاف در امامت اسماعیل با برادرش حضرت [[امام موسی بن جعفر الکاظم (علیه‌السلام) ]] بوده است.اینان معتقد بودند که بعد از امام جعفر صادق (علیه السلام)‌ چون پسرش اسماعیل پیش از پدر در گذشته امامت محمد بن اسماعیل منتقل شده که سابع تام بوده و دور هفت به او خاتمه یافته است. نام این فرقه نیز برگرفته از [[اسماعیل بن جعفر (علیه السلام)]] است.<ref>اسماعیلیه،90اسماعیلیه،80.</ref>.

۱_'''حسن صباح''' : وی بنیان گذار دولت اسماعیلیه نزاری در [[ایران ]] (قلعه الموت) و معروف به رهبر حشاشین در منابع غربی است.

۱_نزاریه ۱_'''نزاریه (الموت) ''' : مرکز این دولت در قلعه الموت در کوه های البرز ایران بود . موسس این دولت حسن صباح بود که این دولت سرانجام توسط هلاکو خان پایان یافت .

۲_فاطمیان ۲_'''فاطمیان''' : یکی از رقیبان اصلی خلافت عباسی بود . موسس این دولت به نام [[عبدالله المهدی بالله ]] شناخته میشود ‌.

۳_مستعلیه ۳_'''مستعلیه''' : یکی از شاخه های مهم فرقه اسماعیلیه است که پس از انشعاب در خلافت فاطمی در قرن پنجم هجری شکل گرفت .

۴_قرامطه ۴_'''قرامطه''' : موسس فکری این دولت فردی به نام [[حمدان قرمط ]] بود . این دولت در ابتدا حامی فاطمیان بودند ، اما بعد ها با آنام اختلاف پیدا کردند .<ref>اسماعیلیه،دانشنامه اسلامی.</ref>

  '''اسماعیلیه''' به عنوان نهضتی شیعی در مقابله و تضاد با دربار خلافت عباسی که به نوعی با برگزیدن [[مذهب تسنن]]، به عنوان مذهب رسمی جامعه ی اسلامی به حامیان شیعی خود پشت کرده بود، شکل گرفت.آنان دوبار در طول تاریخ سیاسی خود و طی دوران فاطمیان و نزاریان موفق به تشکیل دولت های مستقل شدند. دولت نزاری که در سال 483 هجری و با فتح [[قلعه‌ی الموت]] توسط حسن صباح شکل گرفت و رهبران آن سعی بسیاری برای نابودی خلافت عباسی و نیز حامیان ترک آنان، یعنی سلاطین سلجوقی به کار بستند. ولی به زودی اسماعیلیان در پی قتل های گسترده ی پیروانشان که به دنبال تبلیغات خلفای عباسی و فتوای فقهای حامی آنان صورت گرفت، پی به این حقیقت بردند که رسیدن به این اهداف نه تنها برای آنان آسان نخواهد بود بلکه ناممکن می نماید.<ref>اسماعیلیه،دانشنامه اسلامی.</ref>.

جانشینان [[حسن صباح]] تا زمان حمله [[هلاکو ]] به الموت در سال ۶۵۴ق به حکومت ادامه دادند.نزاریه در مناطق مختلف ایران و [[افغانستان ]] و هند پاکستان پراکنده شدند و دوره دیگری از امامان مستور در این فرقه آغاز شد.ظاهرا تنها فرقه اسماعیلی که به استمرار امامت تا زمان حاضر معتقدند و هم اینک نیز دارای امام حاضر به نام [[کریم شاه حسینی]] ملقب به آقاخان رابع هستند ، همین گروه قاسمیه اند که به [[آقاخانیه]] شهرت دارند.اکنون این فرقه چند میلیونی در مناطق مختلفی از جهان به خصوص در شبه قاره هند حضور دارند.<ref>آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی،58.</ref>.

پس از شهادت امام صادق علیه السلام در سال ۱۴۸ ه‌ق ، گروهی مرگ اسماعیل را در زمان امام صادق علیه السلام انکار کردند و او را امام غایب و امام قائم دانستند و مراسم تشییع جناز اسماعیل از طرف پدر را برای حفظ جان او تفسیر کردند.[[نوبختی ]] ، این گروه را [[اسماعیلیه خالصه]] می‌نامد.این گروه به زودی منقرض شدند . گروه دیگری مرگ او را پذیرفته و فرزندش محمد را امام میدانستند که [[مبارکیه]] نام دارند.زارا زیرا رئیس آنها مبارک نام داشت. آنها پس از مدتی به دو فرقه منشعب شدند ، برخی مرگ محمد را پذیرفته و سلسله ائمه را در فرزندان او ادامه دادند و برخی هم منکر مرگ او بودند و او را امام قائم می پنداشتند.اینان [[قرامطه]] نامیده شده اند.فاطمیان دسته ای از اسماعیلیه هستند ، که امامت را در فرزندان محمد بن اسماعیل جاری می دانند .پس از اینکه هشتمین امام ظاهر ، [[مستنصر بالله ]] ، در سال ۴۸۷ ق از دنیا رفت وزیر مقتدر او افضل به قصد حفظ موقعیت خویش نزار فرزند ارشد مستنصر و ولیعهد او را از خلافت محروم کرد و جوان ترین برادر او مستعلی را جایگزین وی ساخت . این کار باعث تفرقه در میان اسماعیلیه و انشعاب آنها به دو گروه [[نزاریه ]] و [[مستعلیه ]] شد.<ref>آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی،56.</ref>.

پیامبران اولوالعزم: اسماعیلیان تعداد پیامبران اولوالعزم را شش نفر دانسته و برای هر نبی یک وصی (امام) قائلند .<ref>اسماعیلیه،96اسماعیلیه،81.</ref>.

* اسماعیلیه ، مهدی محقق ، نشر ماه اساطیر ، ۱۳۸۹ ۱۳۸۲ ، چاپ دوماول