۳۸
ویرایش
تغییرات
بدون خلاصه ویرایش
{{جعبه اطلاعات فرقه
| عنوان = نصیریه
علویه یا نصیریه یکی از مذهب های منشعب شده از [[شیعه]] است که بزرگترین اقلیت دینی را در [[سوریه]] تشکیل می دهند.
این مذهب از آن دسته مذهب هایى است که با عمرى حدود هزار سال، تا امروز نیز دوام یافته و در بخش وسیعى از آسیاى غربى، به ویژه شمال غرب سوریه پراکنده است. شاید شناسایى تاریخى و عقاید هیچ مذهبى از مذهب هاى اسلامى به اندازه شناسایى نصیریه دشوار نباشد. شرایط تاریخى، انزواى اجتماعى در طول چندین قرن، شرایط جغرافیایى مناطق سکونت آنان، باطنى گرایى و پنهان کارى نزد این مذهب و نیز دشمنى و دروغگویى برخى مورخان و صاحبان کتابهاى فرق، مهمترین علل این صعوبت است. آنچه تحمل این دشوارى و وارد شدن به میدان شناسایى تاریخى و عقیدتى این مذهب را ضرورى مىسازد خروج شگفت انگیز و تدریجى این جماعت از انزوا در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادى و نقش آفرینى وسیع آنان در تحولات منطقه غرب آسیا، به ویژه سرزمین سوریه است.
{{تاریخ فرق و مذاهب اسلامی}}
=== علت نام گذاری =پیدایش ==
نصیریه که با نام «علویان» نیز شناخته مىشود بخشى از پیکر جهان تشیع است که بیشتر مورخان و علماى علم ملل و نحل ظهور آن را به قرن سوم هجرى و زمان حیات [[امام حسن عسکرى علیه السلام]] پیشواى یازدهم شیعیان یا دوران [[غیبت صغرا]] نسبت مىدهند.
نصیریه به ضم نون و فتح صاد، صفت نسبی است؛ انتساب به نصیر یا نصیری. درباره نصیر نیز دیدگاه های مختلفی وجود دارد که مهمترین آن، انتساب به فردی به نام [[ابن نصیر]] است. البته درباره دلیل نام گذاری و ریشه کلمه نصیریه دیدگاه های متعدد و متفاوتی وجود دارد<ref> .محمدبن عبدالکریم شهرستانى، الملل و النحل، ج 1، ص 192.</ref>
نظر دیگر، سابقه آنها را از این هم عقب تر مى برد و مدعى است که دلیل نامگذارى نصیریه، به دوران فتوحات و فتح [[شام]] مربوط است.<ref>ابوموسى حریرى، العلویون النصیریون، ص 29-30.</ref>
بیشتر مورخان و نویسندگان ملل و نحل پیدایش این مذهب را در قرن سوم هجری دانسته اند. این فرقه در دوره امام حسن عسکری(ع) یا دوران غیبت صغرا در عراق شکل گرفت. این فرقه به [[محمد بن نُصیر]] از نزدیکان [[امام هادی(ع)]] و بنابر برخی منابع از اصحاب امام حسن عسکری(ع) منتسب است.
به اعتقاد علویون دلیل اینکه به علویون نصیریه میگویند این است که در اثناء [[جنگهای صلیبی]] به کوههای [[نصیرۀ]] سوریه پناه بردند و [[امویان]] به جهت تحقیر، آنان را نصیریه نامیدند. برخی برآنند که نصیریه به این جهت به این نام خوانده میشوند که آنان از احفاد [[انصار]] و از شیعیان علی علیه السلام بودند که از ظلم و جور [[حکومت عثمانی]] به این مناطق پناه آوردند.<ref>فرق و مذاهب اسلامی، ص97</ref>
== سیر تاریخی ==
وقتى از تاریخ علویان سوریه سخن مىگوییم، نمىتوانیم خود را در روایتهاى سنتى و حکایتهاى تاریخى که برخى منابع و مآخذ ارائه مى نمایند محصور نماییم. تاریخ این جامعه گرچه هزار سال عمر دارد، اما حقیقت این است که جز یکى دو قرن اخیر، باقى آن در انزوا و عزلت محض گذشته است، بهگونهاى که در منابع قرنهاى مختلف از آنان کمتر سخن رفته است. البته تردیدى نیست که این جماعت با توجه به اعتقادات و تفکراتشان و نیز حضور در مناطق استراتژیک و حساس به لحاظ نظامى و سیاسى، بایستى نقش غیر قابل انکارى در دوره هاى مختلف، به ویژه درتاریخ منطقه سواحل شام بازى کرده باشند. به هر حال، تشتت گزارش هاى تاریخى درباره این جامعه که تا اختلاف کم نظیر در ضبط نام این جماعت پیش رفته است از یک سو، و عدم وجود تاریخهاى محلى ویژه مناطق سواحل شمال شام در جریان تاریخنگارى اسلامى و نیز خشم و نفرت عمومى حکومتها و بعضا توده هاى مردم به ویژه اهل سنت نسبت به این جامعه، به خصوص از قرن ششم به بعد از سوى دیگر، باعث مکتوم ماندن نقش و فعالیت هاى این گروه در حیات سیاسى ـ اجتماعى منطقه شده است.
بر اساس گزارش منابع رجالی در دوران امام هادی(ع) انحرافاتی از محمد بن نصیر آشکار گردید که منجر به تبری امام از وی و طرد او شد. این وضعیت در دوره امام حسن عسکری (ع) نیز ادامه یافت. انحرافات وی در دوره امام حسن عسکری بر غلو در حق ائمه (ع) متمرکز بود. بنیانگذار مذهب نصیریه در دوره غیبت صغری، ادعای [[بابیت]] و [[سفارت]] [[امام زمان(عج)]] کرد. بر اساس این، او مدعی شده بود [[محمد بن عثمان عمری]] دومین نائب از [[نواب اربعه]] امام زمان(عج) است. این اقدام وی موجب شد از حلقه نزدیکان امام منع شود. ابن نصیر پس از مطرود شدن، ادعای نبوت و الوهیت کرد. او به [[تناسخ]] معتقد بود و درباره امام هادی غلو کرده، ادعای ربوبیت وی را مطرح میکرد.
با این حال، برخی این عقاید را مربوط به گذشته دانسته و معتقدند نصیریه امروز چنین اعتقادی ندارند. طبق گفته این افراد، امروزه كساني از نصيريه که در سوريه و لبنان زندگي ميكنند، خود را شيعه دوازده امامي دانسته و خود را "علويّون" معرفي كرده و موارد بالا مثل تناسخ و غلو را ردّ كرده و اعتقادات شيعه اماميّه را كاملاً قبول داشته و ميگويند: محمد بن نصير نميري، رئيس فرقه نميريه بوده و در ميان نصيريه و علويّون فقط عدّة كمي غلو كرده و ائمه را خدا دانسته و به تناسخ اعتقاد داشته اند.
==منابع تکمیلی==
* کمال الدین، صدوق، ج2، ص 485
* نویسنده: مریم خالقی