زیدیه

نویسنده: مریم حسینی

محتویات

تعریف

زیدیه فرقه ای هستندکه پس از [امام علی علیه السلام] و [امام حسن علیه السلام] و [امام حسین علیه السلام] به امامت زید فرزند امام سجاد علیه السلام قائل هستند وامام سجاد علیه السلام و سایر امامان بعدی اثنی عشریه را تنها به عنوان پیشوایان علم و معرفت میپذیرند.فرقه هایی از زیدیه گرچه امام علی علیه السلام را افضل مردم پس از پیامبر میدانند اما خلافت ابوبکر و عمر را مشروع تلقی میکنند.دلیل ان جواز خلافت مفضول با وجود افضل است.

علت نامگذاری

زید فرزند امام سجاد علیه السلام در نیمه دوم قرن اول و نیمه اول قرن دوم می‌زیست و بر ضد هشام بن عبدالملک حاکم اموی قیام کرد و به شهادت رسید.امامان معصوم و دانشمندان امامیه زید را له جهت دانش،تقوی و شجاعتش میستایند و به نظر انها زید مدعی امامت نبوده است و تنها به قصد امر به معروف و نهی از منکر و اصلاح امور و واگذاری حکومت به ائمه علیه السلام قیام کرده است و نام این فرقه برگرفته از این شخص یعنی زید فرزند امام سجاد علیه السلام می‌باشد.

پیدایش

پس از زید،در بین پیروان او دانشمندانی پدید آمدند که به تنظیم عقاید و احکام زیدیه پرداختند و بدین ترتیب، مذهب زیدیه پدید امد.گرچه دانشمندان زیدیه به سیره عملی و نوشته های زید توجه داشتند،اما در عقاید از معتزله و درفقه از مکتب [ابوحنیفه]تاثیر پذیرفتند.

اشخاص مهم

زیدیه پس از امام حسین علیه السلام به امامت امام سجاد علیه السلام و دیگر امامان امامیه که به جهاد علنی نپرداختند اعتقاد ندارند در عوض آنان زید بن علی، یحیی بن زید، محمد بن عبدالله،ابراهیم بن عبدالله و شهید فخر و برخی از فاطمیان را که به جهاد علنی پرداختند امام می‌داند. منظور از فاطمی کسی است که از طریق پدر به امام حسن و امام حسین علیه السلام که فرزندان حضرت فاطمه علیه السلام هستند برسد، معرفت نسبت به دین و شجاعت نیز از طریق امام است.

سیر تاریخی

روابط با خلفا

همانطور که در بررسی عقاید زیدیه خواهیم دید فرقه‌هایی از زیدیه اگرچه امام علی علیه السلام را افضل مردم پس از پیامبر صلی الله علیه می‌دانند اما خلافت ابوبکر و عمر را مشروع تلقی می‌کنند دلیل آنها جواز خلافت مفضول با وجود افضل است در کتاب‌های فرق و مذاهب،اهل سنت به زید نسبت می‌دهند و دلیل آنها گزارشی است که در برخی کتاب‌های تاریخی ذکر شده است این گزارش بر طبق نقل ابن اثیر چنین است پس از خروج زید جماعتی از سران بیعت کننده با زید نظر او را درباره ابوبکرو عمر جویا شدند زید در پاسخ گفت خداوند آن دو را رحمت کند من از اهل بیتم چیزی جز نیکی درباره آنها نشنیدم بیشترین چیزی که در اینجا وجود دارد این است که ما نسبت به خلافت از همه مردم سزاوارتر بودیم ولی ما را از آن محروم کردند و این عمل نظر ما باعث کفر آنها نمی‌شود و آنها به عدالت و بر طبق کتاب و سنت رفتار کردند بیعت کنندگان پرسیدند اگر آن دو ظالم نبودند پس این‌ها(بنی امیه) نیز ظالم نیستند زید در پاسخ گفت: این‌ها ان دو نیستند اینان به ما و به شما و به خودشان ظلم می‌کنند و من شما را به کتاب خدا و سنت پیامبر،برپا داشتن سنت‌ها و از میان بردن بدعت‌ها دعوت می‌کنم اگر اجابت کردید به سعادت می‌رسید و الا من وکیل و سرپرست شما نیستم در این حال گروهی از زید جدا شدند و بیعتش را شکستند.