=پراکندگی جمعیت=
مرکز اصلی اهل رواج مذهب فقهی اصحاب حدیث در سدهٔ ۴ و ۵ ق: دو مذهب مالکی و شافعی اگرچه از نظر تاریخی شعبی از اصحاب حدیث به شمار میآیند ولی در سده ۴ ق به عنوان مذاهبی مستقل شناخته میشده اند و عنوان اصحاب حدیث در سرزمین حجاز بود، جایی که آثار این مکتب دوره در میان مردم رواج بیشتری یافتعرض این دو جای میگرفته است. دقیق ترین اطلاعات در بارۀ پراکندگی جغرافیایی مذاهب اصحاب حدیث در سدهٔ ۴ ق مرهون گزارشهای مقدسی است. او قلمرو اصلی این منطقه به دلیل حضور دانشمندان مذاهب را اقالیم شام اقور (بلاد جزیره) و رحاب (آذربایجان و ارمنیه) دانسته و در تفصيل مطلب، مذهب اصحاب حدیث در اقور و رحاب را حنبلی و فقیهان معروفی مانند در شام را اوزاعی گفته است.<ref>اصحاب حدیث ، احمد بن حنبل و مالک بن انس شافعی پاکتچی</ref>افزون بر این مقدسی بدون آنکه از قلمرو روشنی سخن گوید به یکی گستردگی پیروان ابن راهویه در عصر خود اشاره کرده است، راهویانی که بعید نیست همان اصحاب حدیثی باشند که جغرافی نویسان سده ۴ ق، از غلبه آنان در گستره وسیعی از مهمترین مراکز دینی جنوب شرقی ایران، مشتمل بر اقلیم فارس و علمی تبدیل شده بودکرمان تا سواحل جنوب سخن گفته اند. اهل حدیث با تأکید این سخن مقدسی که در اقلیم سند اکثر مردم بر پایبندی به ظواهر قرآن مذهب اصحاب حدیثند و حدیث، توانستند در طول تاریخ تأثیر زیادی آنجا مذهب حنبلی راه ندارد، در صورت پذیرش یکپارچگی این صاحب حديثان با اصحاب حدیث ،کرمان احتمال راهوی بودن آنان را استوارتر میسازد. مذهب سفیان ثوری افزون بر فقه رواج در محیط عراق در بخشی از یمن و عقاید اهل سنت بگذارند مناطقی از جبال ایران چون دینور دست کم تا اواخر سده ۴ ق پیروانی داشته و همچنان در تاریخ اسلام نقش مهمی ایفا کنندتا اواخر سده ۵ ق به حیات محدود خود ادامه داده است. <ref>اصحاب حدیث، احمد پاکتچی</ref>
=منابع=
* تاریخ فرق و مذاهب اسلامی، رضا برنجکار، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. 1387. فایلpdf