توجه انتخابی

توجه یک فرایند شناختی است که شامل تلاش متمرکز ذهن روی یک محرک، رویداد یا امر ذهنی خاص است. انواع توجه* به طور کلی دو نوع توجه وجود دارد: 1.توجه غیر ارادی 2.توجه ارادی

انواع توجه ارادی:

توجه ارادی به 5 نوع متفاوت تقسیم می شود که توجه انتخابی یا گزینشی یکی از آنهاست. تعریف توجه انتخابی یا متمرکز: نوعی از توجه است که فرد به محرک خاصی دقت می کند ولی محرک های دیگر را نادیده می گیرد. بنابراین در توجه انتخابی شخص به تمرکز بر روی فعالیتی خاص در میان بسیاری از فعالیت های دیگر می پردازد. به عنوان مثال می توان به تماشای یک مسابقه مهم ورزشی از تلویزیون یا مطالعه یک کتاب درسی خاص که با نادیده گرفتن محرک های دیگری محیطی همراه است اشاره کرد. همچنین زمانی که به سخنان معلم یا استاد تان در یک زمینه درسی به دقت گوش می دهید ولی به محرک های دیگر از داخل یا بیرون کلاس توجه نمی کنید نمونه دیگری از توجه انتخابی است.

نظریه هایی که توجه انتخابی را توضیح می دهند:

چندین مدل نظری وجود دارد که ادعا می کنند عملکرد توجه انتخابی را توضیح می دهند. مشهورترین آنها برادبنت ، ترایزمن ، و دویچ و دویچ است. همه این مدل ها به عنوان مدل های فیلتر یا گلوگاه شناخته می شوند زیرا پیش بینی می کنند که ما نمی توانیم همه حس را رعایت کنیم ورودی ها در همان زمان ، بنابراین آنها سعی می کنند توضیح دهند که چرا ماده ای که از فیلتر عبور می کند انتخاب شده است.

مدل فیلتر سفت و سخت برادبنت: مدل دونالد برادبنت یکی از شناخته شده ترین پردازش ها است که سعی در توجیه توجه و توجه انتخابی دارد. کاری که با مطالعه کنترل کنندگان ترافیک در زمان جنگ آغاز شد. برودبنت خاطرنشان کرد: این متخصصان به دلیل اینکه پیامهای مستمر بسیاری دریافت می کنند که نیاز به توجه دارند ، در موقعیتی قرار می گیرند که می توانند همزمان فقط با یک پیام برخورد کنند بنابراین باید تصمیم بگیرند که مهمترین کدام است. برودبنت آزمایشی را با "گوش دادن دوگانگی" طراحی کرد تا فرایندهای مربوط به تغییر کانون توجه را بررسی کند. برادبنت فکر می کند که اطلاعات تمام محرک هایی که در یک لحظه مشخص ارائه می شوند وارد "بافر حسی" (مرکز بافر) می شوند، همچنین نامیده می شود فروشگاه کوتاه مدت . یکی از ورودی ها به دلیل خصوصیات فیزیکی آن برای عبور فیلتر انتخاب شده است. از آنجا که ظرفیت محدودی برای پردازش اطلاعات داریم ، فیلتر برای جلوگیری از اشباع شدن سیستم پردازش اطلاعات طراحی شده است.

ورودی های حسی که انتخاب نشده اند مدت کوتاهی در بافر حسی باقی می مانند و در غیر اینصورت سریع از بین می روند. برودبنت فرض کرد که فیلتر در مراحل اولیه پردازش پیام های سرویس نشده را رد می کند.

نتایج تحقیقات broadbent: نتایج تحقیقات او وی را به تأیید این امر سوق داد ما فقط می توانیم همزمان به یک کانال توجه کنیم (در گوش دادن دوگانه ، هر گوش یک کانال است ، بنابراین گوش دیگر از بین می رود). اطلاعات از دست رفته به ویژگی های محرک و نیازهای ارگانیسم بستگی دارد. بعلاوه ، همانطور که قبلاً ذکر شد ، فیلتر که کانالی را برای توجه انتخاب می کند ، این کار را با در نظر گرفتن خصوصیات فیزیکی انجام می دهد: به عنوان مثال گوشی که اطلاعات از طریق آن وارد می شود ، نوع صدا. بنابراین ، معنای گفته شده در هر زمان در فیلتر مورد توجه قرار نمی گیرد. تمام پردازش های معنایی ، یعنی درک آنچه پیام می گوید ، بعد از فیلتر انجام می شود.این مدل انتقادات زیادی را دریافت کرده است ، به عنوان مثال ، آن دقیقاً ماهیت و عملکردهای سیستم پردازش را تعریف نمی کند، اطلاعات کافی در مورد چگونگی انتقال اطلاعات از یک انبار به انبار دیگر فراهم نمی کند و حافظه فعال را به عنوان یک انبار غیر فعال در نظر می گیرد.

مدل فیلتر ضعیف treisman: توجه انتخابی برای هدایت توجه مستلزم فیلتر شدن محرک ها است. همانطور که در بالا توضیح داده شد ، برودبنت پیشنهاد کرد که مواد انتخاب شده برای توجه (به عنوان مثال ، فیلتر کردن) قبل از تجزیه و تحلیل معنایی انجام شود. خوب ، مدل Treisman این ایده فیلتر را حفظ می کند ، اما با این تفاوت که به جای حذف مواد ، آن را ضعیف می کند. میرایی مانند کاهش صدا است ، بنابراین اگر در اتاق چهار محرک دارید (کودک گریان ، تلویزیون ، شخصی در تلفن و رادیو) می توانید میزان صدا را سه برابر کاهش دهید تا محرک باقی مانده متمرکز شود.

به نظر می رسد که مطالب بدون نظارت گم شده اند ، اما اگر یک کانال بدون نظارت مثلاً نام شما را در بر داشته باشد ، ممکن است آن را بشنوید زیرا این ماده در آنجاست. به عبارت دیگر ، پیام مربوطه از فیلتر عبور می کند ، اما پیام های نامربوط خاکستری می شوند تا مکانیسم پردازش مرکزی بیش از حد بارگیری نشود. پیام های بی ربط نوعی تحلیل را دریافت می کنند ، به همین دلیل برخی از ویژگی های برجسته شناسایی شده و توجه ما به این کانال ها معطوف می شود.

مدل فیلتر دیررس Deustch و Deustch: مدل Deustch و Deustch این موضوع را تأیید می کند تمام محرک ها تجزیه و تحلیل می شوند و برای انتخاب ورودی که به آگاهی کل می رسد ، به یک معنی می رسند. انتخاب این ورودی بستگی به اهمیت محرک در آن لحظه دارد. برخلاف مدل های Broadbent و treisman محرک ها در آغاز فرایند شناختی فیلتر نمی شوند ، بلکه فیلتر بعداً در فرآیند گفته شده وجود دارد و عملکرد اصلی آن انتخاب اطلاعاتی است که به حافظه فعال می رسد

پیشینه

با مراجعه به مقالات،پایان نامه ها و کتاب ها منابعی برای موضوع توجه انتخابی یافت شد.

1.1- پایان نامه ها

1.1.1- اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی بر توجه انتخابی و توجه پایدار دانش آموزان نارساخوان- نوشته‌ی سید مهران شهیدیان زاده

1.1.2- بررسی تاثیر بازی‌های رایانه‌ای بر بهبود توجه انتخابی (تمرکز) و تلاشمندی والیبالیست‌ها- نوشته‌ی فاطمه اسلامی گلیردی

1.1.3- بررسی توجه انتخابی (دیداری و شنیداری) در دانش‌آموزان نارساخوان و عادی- نوشته بنت الهدی امیری

1.1.4- رابطه بین هوش هیجانی و توجه انتخابی در شنیدار- نوشته میلاد معمارپور

1.2- مقاله ها

1.2.1- توجه انتخابی در بیماران تحت درمان نگهدارنده متادون- نوشته ی افسانه عبیدی زادگان و علیرضا مرادی

1.2.2- تأثیر محرومیت از خواب بر توجه انتخابی و مداوم در دانشجویان دختر ورزشکار - نوشته ی مهری فسنقری، محمدعلی سلطانیان و محسن ابراهیمی

1.2.3- نقش توجه انتخابی، اضطراب امتحان و عملکرد شناختی در حافظه کاری دانش آموزان - نوشته ی رامین حبیبی کلیبر و جعفر بهادری خسروشاهی

1.3- کتاب ها

1.3.1- d2، آزمون توجه انتخابی-تمرکز و تلاشمندی. تالیف، ترجمه و هنجاریابی: دکتر فریبرز باقری

کاری از مهران آذرکیش