=عقاید مهم=
در مقایسه ای کلی میان باور متقدمان و متأخران از اصحاب حدیث البته با صرف نظر از جزئیات می توان گفت که گرایش غالب در میان ایشان 1. تفسیر نصوص اعتقادی: تکیه بر ظاهر نصوص اعتقادی از کتاب آیات و روایات بدون تأویل و سنت بوده است. آنچه تعالیم تحلیل عقلی؛ تأکید احمد بن حنبل، پیشوای اصحاب حدیث متأخر را از متقدمان اصحاب اثر متمایز میسازد عمده اختلافی است که در شیوه برخورد آنان با نصوص اعتقادی وجود داشته است. چه حنبل بر پرهیز شدید احمد از هر گونه تأویل و برداشت درایی از نصوص قرآنی و متون روایی و اصرار بر باور آوردن به ظاهر نصوص بی چون و چرا و بدون تلاشی در جهت تحلیل عقلی آنها، نظام اعتقادی احمد و اصحاب حدیث متأثر از او را به صورت يك مجموعه توجیه نشده از قالبهای مأثور در آورده است. آنچه به عنوان اساسی ترین اختلاف در میان گروههای گوناگون اصحاب حدیث میتوان عنوان کرد اختلاف دیدگاههای ایشان در مباحث سیاسی، اعتقادی، امامت و قیام به سیف است؛ در حالی که در مباحث محض کلامی چون صفات باری قدر و منزلت فاسق کمتر اختلافی در میان اصحاب حدیث به چشم میخورد.<ref>مقاله اصحاب حدیث</ref>.
از طرفی اهل حدیث بر این باور بودند که ایمان شامل قول، عمل و نیت است و قابل افزایش و کاهش است2. از طرفی، معتقد بودند که همه چیز به تقدیر خداوند است و انسانها نمیتوانند از قضا و اختلافات درونجریانی: اتفاقنظر در مسائل کلامی چون صفات باری، قدر گریزی داشته باشند. همچنین خلافت و منزلت فاسق؛ اما اختلاف در مسائل سیاسی، امامت را تا روز قیامت از آن [[قریش]] میدانستند و جهاد را لازم میدانستند حتی اگر امام عادل نباشد.قیام با شمشیر<ref>تاریخ فرق و مذاهب اسلامی، ص70مقاله اصحاب حدیث</ref>[[پرونده:قرآن.jpeg|بندانگشتی|کتاب قرآن ]]
3. تعریف ایمان: ایمان شامل قول، عمل و نیت است و قابل افزایش و کاهش میباشد<ref>تاریخ فرق و مذاهب اسلامی، ص70</ref> .
4. قضا و قدر: همه چیز به تقدیر الهی است و انسان گریزی از آن ندارد<ref>تاریخ فرق و مذاهب اسلامی، ص70</ref>.
علاوه بر این، 5. مسائل سیاسی و دینی: *خلافت از آنِ قریش تا روز قیامت است. *جهاد حتی با امام ظالم واجب است. *نماز جمعه، عیدین و حج و نماز عیدین را بدون امام پذیرفته نمیدانستند و صحیح نیست. *صدقات و مالیاتها باید در اختیار سلاطین باشد حتی اگر به حاکمان ظالم باشندسپرده شود<ref>تاریخ فرق و مذاهب اسلامی، ص70</ref>. 6. از سویی دیگر، تکفیر مسلمانان به خاطر گناهانشان را : تکفیر گناهکاران جایز نمیدانستند نیست، مگر در موارد خاص<ref>تاریخ فرق و مذاهب اسلامی، ص70</ref>. 7. ایمان به غیبیات: باور به عذاب قبر، صراط، میزان، نفخ صور، بهشت و جهنم نیز ایمان داشتند <ref>تاریخ فرق و [[مذاهب اسلامی، ص70</ref>. 8. قرآن: قرآن]] را کلام خدا و غیر مخلوق میدانستند.است <ref>تاریخ فرق و مذاهب اسلامی، ص70</ref>.
=پراکندگی جمعیت=
