تغییرات

{{جعبه اطلاعات فرقه| عنوان =قدریه| تصویر =11544625190116121943013322715719397544.jpg| اندازه تصویر =| توضیح تصویر =|مؤسس =سوسن‌نصرانی،معبد‌جهنی| سال تأسیس =تاریخ دقیق ظهور آنان روشن نیست،ولی قدر مسلم این است که در نیمه دوم قرن نخست هجری این فرقه مطرح بوده و فعالیت داشته است.| قدمت =| گرایش =تسنن| گستره جغرافیایی =| شهرهای مهم =| زیارتگاه‌ها =| وقایع مهم =| حکومت‌ها = '''قدریه''' | علل پیدایش =| نام‌های دیگر =| از فرقه‌های =مقصود | از قدریه گروهی است شاخه‌های =جبریه| باورها =عقیده آنان این بود که کارهای افعال اختیاری انسان (به ویژه گناهان او) را از قلمرو مشیت و قدرت دایره‌ی قدر پیشین الهی خارج نمود.قدریه منسوب به «قدر» به معنی «تقدیر» و «تاء» آخر کلمه (که در فارسی هاء خوانده می‌شود)، نشانه انتساب به طائفه‌ای خاص به نام «طایفه قدریه» بیرون است.| داعیان =| فرقه‌ها =| شاخه‌ها =| رهبر/امام کنونی =| رهبران/امامان =| آئین‌ها =| کتاب‌های مهم =| وضعیت =| تاریخ انقراض =| تعداد پیروان =| مؤسسات =| مذهبی =| اجتماعی =| سیاسی =}}

در این زمان، عده‌ای از [[اسلام|مسلمانان]] در برابر قول به قضاء و قدر حتمی، که مستلزم نوعی جبر است، برای انسان، در برخی از اعمالش قائل به قدرت و استطاعت ایجاد فعل یعنی اختیار شدند و از سوی مخالفانشان قدریه نام گرفتند. ولی آنها خود این نام را نپسندیدند؛ زیرا آن را نوعی توهین تلقی کردند و شایسته مخالفان خود دانستند و آنها را قدریه نام نهادند<ref>جهانگیری،ص۴</ref>.

این احتمال به نظر قوی می‌نماید که حرکت قدریه اولین بار در [[عراق]] ، در شهر بصره ، که در آن روزگار محل برخورد تمدنها و تلاقی افکار بوده پیدا شده بوده‌است پیدا‌شده و از آنجا به سایر نقاط راه یافته.اما عده‌ای برآنند که این حرکت در [[شام ]] پیدا شده و لاهوت مسیحیت در پیدایش و یا پرورش و گسترش آن مؤثر افتاده افتاده‌است<ref>جهانگیری،ص۴و۵</ref>.  ===قدریان نخستین و معتزله===قدریه اگر چه پدران فکری معتزله‌اند، اما خود معتزلی نبودند چرا که اولا؛ مؤسس آنها به روایتی سوسن نصرانی و به روایتی دیگر [[معبد جهنی]] است در صورتی که بنیانگذار [[معتزله]] بنا بر مشهور، [[واصل بن عطاء]] است<ref>الملل و نحل،ص۶۴</ref>. ثانیا؛ قدریان به اصل «منزلة بین المنزلتین» (اینکه مرتکب کبیره نه مومن است و نه کافر) معتقد نبوده‌اند بلکه [[غیلان]]، که از بزرگان قدریه است به نوعی ارجاء عقیده داشته است. در صورتی که اصل مذکور ابداع واصل بن عطا و پیروانش است تا آنجا که واصل پس از بیان این اصل، از حلقه شاگردان استادش [[حسن بصری]] جدا شد و با این گفته حسن: «اعتزل عنا واصل؛ واصل از ما کناره گرفت» او و پیروانش [[معتزله]] نامیده شدند<ref>الملل و نحل،ص۶۴</ref>. ثالثا؛ تسمیه این فرقه به قدریه خود دلیل روشنی است بر اینکه مسئله اساسی آنها قدر بوده، در صورتی که بنابر مشهور مسئله اساسی [[معتزله]] «اصل منزلة بین المنزلتین» است<ref>جهانگیری،ص۴و۵جهانگیری،ص۵</ref>.

برخی منابع نخستین قدری یعنی [[سوسن نصرانی ]] از اهالی عراق بوده است بوده‌است کسانی هم که نخستین قدری را [[معبد جهنی]] میدانند معتقدند که او قول به قدر را در بصره ظاهر ساخته استساخته‌است<ref>الملل و نحل،ص۶۴</ref>.

قدریه نخستین همان [[مرجئه ]] قدریه هستند که دو اعتقاد مهم داشته اند داشته‌اند اعتقاد به ارجاء و اعتقاد به تفویض و نفی تقدیر الهی است مهمترین افراد این گروه معبد جهنی و غیلان دمشقی است<ref>برنجکار،ص۳۰</ref>. 

قدریه که مخالفان ظلم و جور [[اموی]] که قدریان نخستین همان مرجئه قدریه هستند که یکی نیز از فرقه های مرجئه آنها بودند برای مقابله با امویان قضا و قدر الهی را لااقل به شمار میروند. اینان دو اعتقاد مهم داشته اند یکی اعتقاد به ارجاء گونه‌ای که [[معاویه]] و دیگری اعتقاد به تفویض [[امویان]] آن را تفسیر میکردند و نفی لازمه [[تقدیر الهی در افعال ]] را مجبور بودن انسان غیلان دمشقی، محمد بن شبیب ، ابی شمر صالحی و خالدی جزو این فرقه ذکر شده اندمی‌دانستند، منکر شوند<ref>برنجکار،ص۲۷برنجکار، ص۲۸</ref>.

===فرق قدریه===[[ابن کمال پاش]]ا، شیخ الاسلام [[خلافت عثمانی]] در فاصله ۹۳۲ تا ۹۴۰ هـ ق، برای قدریه ۱۲ فرقه ذکر کرده که بنظر می‌رسد این فرق غیر از فرقه قدریه مورد بحث ماست که در اینجا به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم:<ref>ویکی فقه</ref> ۱-[[احمدیه]] : [[عدالت]] خداوند اقتضا می‌کند که سرنوشت بندگانش به دست خود آنان داده شود و آنان از حیطه مشیت، علم و [[قضاء]] و [[قدر الهی]] بیرون باشند. ۲-[[ثنویه]] : اعمال نیک از [[خداوند]] و اعمال شر از [[شیطان]] و انسانهاست، اعمال نیک انسان به واسطه روح لاهوت و اعمال ناپسندش با روح شیطانی انجام می‌شود. ۳-[[معتزله]] : [[خداوند]] برای مخلوقاتش فقط خیر را مقدر کرده پس نباید بگوییم: «او شر را مقدر کرده یا نکرده» چرا که اگر چنین سخنی بگوییم به خداوند نسبت ظلم داده‌ایم. ۴-[[کیسانیه]] : آنچه را که انسانها انجام می‌دهند نباید به [[خداوند]] یا خود آنها نسبت داد، و معلوم نیست که خداوند انسانها را بخاطر اعمالشان عقاب و عذاب کند یا پاداش دهد. == '''منابع تکمیلیپراکندگی جمعیت''' ==۱ ابن کمال پاشا شمس الدین خمس رسائل في الفرق والمذاهب قاهره اسکندریه دارالسلام ۱۴۲۵ق. اولندارد.