تغییرات

پس از شهادت امام صادق علیه السلام در سال ۱۴۸ ه‌ق ، گروهی مرگ اسماعیل را در زمان امام صادق علیه السلام انکار کردند و او را امام غایب و امام قائم دانستند و مراسم تشییع جناز اسماعیل از طرف پدر را برای حفظ جان او تفسیر کردند.نوبختی این گروه را [[اسماعیلیه خالصه]] می‌نامد.این گروه دیکری به زودی منقرض شدند . گروه دیگری مرگ او را پذیرفته و فرزندش محمد را امام میدانستند که [[مبارکیه]] نام دارند.زارا رئیس آنها مبارک نام داشت.آنها پس از مدتی به دو فرقه منشعب شدند ، برخی مرگ محمد را پذیرفته و سلسله ائمه را در فرزندان او ادامه دادند و برخی هم منکر مرگ او بودند و او را امام قائم می پنداشتند.اینان [[قرامطه]] نامیده شده اند.فاطمیان دسته ای از اسماعیلیه هستند ، که امامت را در فرزندان محمد بن اسماعیل جاری می دانند .پس از اینکه هشتمین امام ظاهر ، مستنصر بالله ، در سال ۴۸۷ ق از دنیا رفت وزیر مقتدر او افضل به قصد حفظ موقعیت خویش نزار فرزند ارشد مستنصر و ولیعهد او را از خلافت محروم کرد و جوان ترین برادر او مستعلی را جایگزین وی ساخت . این کار باعث تفرقه در میان اسماعیلیه و انشعاب آنها به دو گروه نزاریه و مستعلیه شد .<ref>آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی،56.</ref>.