automoderated، دیوان‌سالاران، developer، مدیران
۸٬۶۸۰
ویرایش
تغییرات
جز
بدون خلاصه ویرایش
==دیدگاه فارابی==
فارابی در تعریف نفس بشری آورده است: «نفس نخستین استکمال جسم طبیعی آلی بالقّوه‌ی ذی حیات است»؛ «جایز نیست که چون افلاطون بگوییم که نفس پیش از بدن موجود بوده است. نفس از بعد از بدن، سعادت‌ها و شقاوت‌هاست و این احوال در وضع نفوس مختلف فرق می‌کند و هر نفسی را مستحق حالتی است».<ref>مقاله علم‌النفس، علی‌اکبر وطن‌پرست، مجله کتاب ماه علوم و فنون، آذر 1388ش.</ref>
==مطلب دیگر==
نفس در لغت به معنای «روح» و «جان» و نیز به معنای «حقیقت و ذات شی که بواسطه‌ی آن، ماهیّات اشیاء از یکدیگر جدا می‌شوند» آمده است.<ref>علی اکبر نفیسی، فرهنگ نفیس، جلد پنجم، ص 3742. به نقل از نفس انسانی و قوای آن از منظر فلسفه و اخلاق، نوشته اعظم ملاصادقی.</ref>
از جمله سؤالات جدّی که از همان آغاز ذهن بشر را به خود مشغول کرده است، چیستی یا حقیقت نفس است. اینکه من کیستم؟ حقیقت من چیست؟ ابتدا و آغاز من چه بود و انجام و فرجامم چه خواهد شد؟ پرسش‌هایی است که فکر و اندیشه‌ی بشر را در طول تاریخ مشغول خود ساخته است.
دراین میان فلاسفه نیز که حل مسائل بغرنج علمی و تعمّق و تأمل در آنها را وجهه‌ی همّت خویش قرار داده بودند، از این سؤال اساسی غفلت نکرده و شناخت نفس و پی بردن به حقیقت انسان، بخش مهمّی از تلاش علمی و فکری آنها را به خود اختصاص داد. شاید اوّلین تلاش‌ها از سوی فیلسوف بزرگ یونان، سقراط به انجام رسید. وی به گفته‌ی خود فلسفه را از آسمان به زمین آورد و توجّه فلیسوفان را به جای پرداختن به اجرام کیهانی به شناخت نفس انسانی، معطوف کرد. بعد از وی افلاطون و ارسطو نیز راه وی را ادامه دادند و به برکت تأمّلات فلسفی خود به دستاوردهای بدیعی در زمینه‌ی ماهیّت و قوای نفس دست یافتند.
یکی از اقداماتی که ارسطو در این زمینه به انجام رساند، گردآوری آراء متفکّرین قبل خود در مورد چیستی نفس بود. وی در مقاله‌ی اوّل از کتاب نفس، برخی از آراء دانشمندان قبل از خود مانند طالس، ذیمیقراطیس، افلاطون و... ر ا برشمرد و سپس در صدد نقل و نقض آنها برآمد.<ref>حسن زاده‌ی آملی، عیون مسائل النفس و سرح العیون فی شرح العیون، ص 115 - 193. به نقل از نفس انسانی و قوای آن از منظر فلسفه و اخلاق، نوشته اعظم ملاصادقی.</ref>
اما حکمای اسلامی عموماً، نفس را به معنای «کمال اوّل برای هر جسم طبییعی آلی که دارای حیات است» معرّفی کرده‌اند.<ref>ملاصدرا شیرازی، شواهد الربوبیّه، ج1، ص 199. به نقل از نفس انسانی و قوای آن از منظر فلسفه و اخلاق، نوشته اعظم ملاصادقی.</ref>
در بیان توضیح این تعریف باید گفت که «کمال اوّل» به چیزی گفته میشود که باعث به فعلیّت رسیدن نوع می-شود که از لحاظ مفهومی با همان فصل منطقی برابر میشود. جسم آلی نیز در مقابل جسم طبییعی قرار دارد. جسم طبیعی جسمی است که صدور آثار از وی نیازی به واسطه ندارد؛ مثل آب و آتش و معادن امّا جسم آلی، جسمی است که برای اینکه آثاری از وی صادر شود نیازمند به واسطه ایست. از اینرو از موجود انسانی یا حیوانی و یا نباتی را در نظر بگیرم، نفس برای او کمال اوّل محسوب می‌گردد که باعث به فعلیّت رسیدن آن می شود. بعد رسیدن به این کمال اوّلی، آثاری مانند علم حیات در وی ظاهر میشود که اصطلاحاً به آن کمالات ثانیه می گویند.
با این تعریف روشن میشود که «نفس» کمال اوّلی برای جسم آلی است که منشأ صدور آثار و نتایج نفسانی میشود.
==پانویس==
{{پانویس}}
